Nếu hỏi những ai đã sống trong đời sống hôn nhân, hoặc những thanh thiếu niên nam nữ sắp sửa bước vào đời sống này câu hỏi: “Bí quyết hạnh phúc hôn nhân là gi?” thì tùy theo mỗi người, mỗi hoàn cảnh câu trả lời sẽ khác nhau, nhưng một trong những bí quyết ấy là TÔN TRỌNG LẪN NHAU.
Trong lời hứa hôn nhân theo nghi thức Công Giáo đã phản ảnh trung thực những giá trị cũng như bí quyết căn bản của hạnh phúc hôn nhân, bao gồm sự tôn trọng lẫn nhau: “Anh (em) nhận em làm vợ (chồng), và hứa sẽ giữ lòng chung thủy với em (anh), khi thịnh vượng cũng như lúc gian nan, khi bệnh hoạn cũng nhu lúc mạnh khỏe, để yêu thương và tôn trọng em (anh) mọi ngày suốt đời anh (em).”
Ralph Waldo Emerson, một nhà tư tưởng đã nói: “Hãy yêu và bạn sẽ được yêu”. Nhưng khi hai người bước vào tình yêu thì định luật hấp dẫn và tình yêu là những mấu chốt của con tim.
Yêu là một trong những thôi thúc, thao thức, và chiếm đoạt tận tâm hồn, ý nghĩ, sinh hoạt, và thể xác của con người. Có những người đã chết vì thất tình, vì bị tình phụ, hoặc yêu mà chẳng được yêu. Khi yêu và được yêu thì mọi cái đều đẹp, đều dễ thương, dễ mến, cuộc sống đầy màu hồng hy vọng. Ngược lại, thì mất ăn, mất ngủ, buồn phiền, chán nản, hận đời, hận người, hận tình, và như đã xẩy ra cho một số người, đó là cái chết. Chết vì tình hay chết vì thất tình.
Khi yêu nhau, và khi bị tình yêu chiếm đoạt nhiều người vẫn nghĩ và cho rằng tình yêu không phân biệt giai cấp, giầu nghèo, sang hèn, trí thức hay không trí thức, và tuổi tác. Hiện tượng “trâu già gặm cỏ non” hoặc những chàng trai trẻ kết hôn với những lão bà theo cái mốt hiện nay là một thí dụ giải thích tình yêu không phân biệt tuổi tác. Nhưng yêu là một chuyện, còn sống trong tình yêu, trong đời sống hôn nhân lại là một chuyện. Hai lãnh vực này hoàn toàn khác nhau, cũng giống như lý thuyết khác với thực hành!
Nhưng có một thứ mà trong hôn nhân được coi như động lực, bí quyết để giữ mãi tình yêu, đó là sự tôn trọng lẫn nhau. Lời thề hôn phối vừa được nhắc đến ở trên xây dựng trên hai yếu tố yêu thương và tôn trọng.
Bạn không cần phải băn khoăn đi tìm một tình yêu vỹ đại, một tình yêu đẹp và lãng mạn như trong tiểu thuyết. Đã là tiểu thuyết, thì nó chỉ tồn tại và có trong tưởng tượng. Những mối tình ấy không phải là của bạn. Một cặp vợ chồng trẻ dẫn nhau vào một rạp xinê. Nhìn trên màn hình những cảnh tình tứ, hôn hít rất mùi mẫm, cô bạn ghé tai người yêu:
-Anh coi kìa, chàng trai kia hôn cô nàng mùi mẫm quá.
Và anh chàng cũng ghé tai nàng, nhẹ nhàng tâm sự:
-Em ơi! Nó là tài tử, nó hôn như thế vì được trả tiền!
Nhưng dù là những mối tình rất bình dân, rất thật trong đời thường, thì lòng tôn trọng nhau vẫn là một trong bí quyết duy trì, và giữ mãi hạnh phúc của hai người. Ca dao Việt Nam nói: “Tương kính như tân”.
Bạn phải chung thủy trong hôn nhân, dĩ nhiên, nếu thiếu hoặc mất tính chất chung thủy thì bạn coi chừng những lúc gian nan, yếu đau, hoặc trong những hoàn cảnh khó khăn bạn sẽ không thấy mặt người yêu của bạn, hay chính bạn cũng là người “cao bay xa chạy.” Và kết luận, tình yêu của bạn hoặc tình yêu bạn nhận được từ người phối ngẫu chỉ là một tình yêu thiếu tôn trọng. Sự tôn trọng giá trị thật của tình yêu. Và tôn trọng tính chất chung thủy của tình yêu.
Tại Việt Nam hay một số quốc gia ở đó vai trò người phụ nữ bị coi thường hoặc phẩm giá của họ bị đánh cắp do những đối xử thiếu văn hóa, trưởng thành, và hiểu biết của đàn ông và những người chồng, tất cả chỉ là một cách diễn tả thái độ và não trạng thiếu tôn trọng.
XÂY DỰNG VÀ DUY TRÌ SỰ TÔN TRỌNG
Sau đây là 3 áp dụng thực hành giúp bạn xây dựng và duy trì sự tôn trọng trong đời sống hôn nhân:
1.Tương kính như tân:
Trở lại câu ca dao Việt Nam: “Tương kính như tân”. Vợ chồng phải luôn luôn làm mới và phát triển sự tôn trọng dành cho nhau như “cái thuở ban đầu lưu luyến ấy”. Không ai, dù là chồng hay vợ có quyền thay đổi quan niệm sống này. Yêu thương nhưng phải tôn trọng những nét riêng tư của nhau. Yêu nhau thật không áp đặt, không khuynh loát, và không đòi hỏi người yêu phải như ý mình, phải giống mình.
Một ngày nào đó, khi sự tôn trọng không còn nữa, cùng lúc tình yêu của bạn sẽ lụn tàn, và hôn nhân sẽ lâm vào cảnh bi thương, tan vỡ.
2.Biết ơn:
Biết ơn là một trong những định luật hấp dẫn tình yêu. Nó có thể giúp chúng ta duy trì được mối tương quan tốt trong đời sống vợ chồng.
Bình thường, cách đối xử với nhau giữa vợ chồng không đến nỗi: “Ăn cháo đá bát”, nhưng trong rất nhiều trường hợp, chúng ta sống với nhau theo kiểu: “Gần chùa gọi bụt bằng anh”. Có nghĩa là vì quá quen nên đi đến chỗ coi thường. Và vì coi thường nên cũng không cần phải biết ơn nhau.
-Có bao giờ bạn cám ơn vợ hay chồng về những việc nhỏ mọn hằng ngày mà họ đã làm cho bạn không? Trong cuộc đời con người những việc cao cả, những hành động anh hùng, là những điều chỉ xảy ra rất ít và chỉ trong một vài trường hợp hy hữu. Còn lại tất cả chỉ là những việc nhỏ mọn, xem ra tầm thường như nấu một bữa ăn, rửa xe, hút bụi, là ủi quần áo, giúp rửa chén bát… những việc này nếu làm nó với lòng biết ơn lớn lao thì chúng sẽ biến thành một tình yêu lớn lao.
-Có bao giờ bạn cám ơn vợ hay chồng vì những nụ cười thân ái trao nhau không? Một nụ cười, một ánh nhìn trìu mến những lúc “cơm lành, canh ngọt” mà bạn thường cho là vô nghĩa. Nhưng nếu vắng bóng chúng trong những ngày mưa bão, giận hờn, những lúc mà chỉ cần nhìn vào mặt nhau cũng thấy ớn lạnh, thì những nụ cười kia, những lời nói ngọt ngào kia quả là làn gió mát trong buổi trưa hè, oi ả. Hãy trân quí và biết ơn những nụ cười, những ánh mắt thân thương.
-Và hãy tỏ ra là người biết ơn bằng những câu nói tích cực, khuyến khích cũng như nâng đỡ nhau. Bạn nghĩ sao khi nghe người yêu bạn khen bạn đẹp, khéo tay, dễ thương, dịu dàng, đảm đang, và vui vẻ, trào phúng… Vậy bạn hãy làm những việc ấy cho người phối ngẫu của bạn, và bạn sẽ được đáp trả. Trong tình yêu, cho đi không bao giờ thua lỗ, không bao giờ thiệt thòi.
Nhất là thái độ biết ơn của bạn về sự chịu đựng cái tính nóng nảy, giận hờn, ghen tương, lười biếng; hoặc cái tính bướng bỉnh, rượu chè, bay bướm của bạn! Người phối ngẫu của bạn chịu đựng bạn vì tôn trọng, và nhất là yêu thương bạn, hy vọng có sự chuyển hướng, hồi tâm của bạn.
3.Yêu nhau bây giờ:
Nếu biết bài hát “Nếu có yêu tôi” của Trần Duy Đức, bạn hãy áp dụng nó vào đời sống hôn nhân để nuôi dưỡng tình yêu của bạn. Đó cũng là một hình thức tôn trọng bạn dành cho nhau. Đừng để lỡ cơ hội bằng cách dối mình, dối người “ngày mai sẽ làm. Môm nay bận quá, hoặc hôm nay mệt quá”. Ngay bây giờ là giây phút thuộc về bạn. Bạn có quyền sử dụng. Những giây phút tiếp sau sẽ không phải là của bạn. Và cũng có thể sẽ mãi mãi không bao giờ thuộc về bạn.
Bây giờ bạn hãy hát chầm chậm một mình và hãy tận hưởng cái âm hưởng của một tình yêu mà bạn có thể trao cho người bạn đời ngay bây giờ, và ngay lúc này:
Có tốt với tôi thì tốt với tôi bây giờ
Đừng đợi ngày mai đến lúc tôi xa người
Đừng đợi ngày mai đến khi tôi phải ra đi
Ôi muộn làm sao nói lời tạ ơn
Nếu có bao dung thì hãy bao dung bây giờ
Đừng đợi ngày mai đến lúc tôi xa đời
Đừng đợi ngày mai biết đâu tôi nằm im hơi
Tôi chẳng làm sao tạ lỗi cùng người
Rộn ràng một nỗi đau
Nghẹn ngào một nỗi vui
Dịu dàng một nỗi đau
Ngậm ngùi một nỗi vui
Có nhớ thương tôi thì đến với tôi bây giờ
Đừng đợi ngày mai lúc mắt tôi khép lại
Đừng đợi ngày mai có khi tôi đành xuôi tay
Trôi dạt về đâu, chốn nào tựa nương
Nếu có yêu tôi thì hãy yêu tôi bây giờ
Đừng đợi ngày mai đến lúc tôi qua đời
Đừng đợi ngày mai đến khi tôi thành mây khói
Cát bụi làm sao mà biết lụy người
Rộn ràng một nỗi đau
Nghẹn ngào một nỗi vui
Dịu dàng một nỗi đau
Ngậm ngùi một nỗi vui.
KẾT LUẬN
Trên đây là những điểm tâm lý thực hành nhỏ mọn. Chúng chỉ nhẹ nhàng như hơi thở của bạn. Nhưng con người lại không thể sống, suy nghĩ, hành động, và yêu được nếu thiếu những hơi thở ấy. Và đó là bí quyết để duy trì, phát triển hạnh phúc hôn nhân của bạn: HÃY TÔN TRỌNG NHAU qua những việc làm nhỏ mọn và ngay bây giờ.
Trần Mỹ Duyệt