Năm xưa trên cây sồi
Làng Phatima xa xôi
Có Đức Mẹ Chúa Trời
Hiện ra uy linh sáng chói
(Huyền Linh).
Cách nay tròn 100 năm (1917-2017), Đức Trinh nữ Maria đã hiện ra tại Phatima. Đức Mẹ hiện ra vào các ngày 13 mỗi tháng, từ tháng 5 đến tháng 10, năm 1917. Ba trẻ mục đồng được diễm phúc gặp gỡ Đức Mẹ là Luxia (1907-2005), Phanxicô (1908-1919) và Giacinta (1910-1920). Cuộc viếng thăm của Mẹ Thiên Chúa đã làm cho miền quê hẻo lánh này nổi tiếng và trở thành một linh địa. Phatima đã được cả thế giới biết đến. Tên của làng quê này cũng gắn liền với tên của Đức Trinh nữ: Đức Mẹ Phatima. Nơi đây đã trở thành một trung tâm hành hương quốc tế. Ai đến với nơi này, nhờ kêu cầu danh thánh Đức Trinh nữ với lòng cậy trông và với tình yêu mến, đều được Đức Mẹ nhận lời và ban muôn ơn lành hồn xác. Phatima đã trở thành suối nguồn ơn phúc cho những ai cậy tin.
Linh địa Phatima là nơi đã được vinh dự đón tiếp ba vị Giáo Hoàng đến hành hương, và đang chuẩn bị cho cuộc viếng thăm của vị Giáo Hoàng thứ tư, Đức Thánh Cha Phanxicô.
Ngày 13-5-1967: Đức Phaolô VI đã đến Phatima, nhân dịp kỷ niệm 50 năm Đức Mẹ hiện ra. Ngài đã nói trong bài giảng thánh lễ: “Niềm ao ước được tôn kính Đức Trinh nữ rất thánh thật là lớn lao, vì Người là Mẹ của Chúa Kitô và là Mẹ Thiên Chúa; Niềm phó thác của chúng ta nơi sự bảo trợ của Người cũng thật lớn lao, vì Mẹ là Đấng bảo trợ Giáo Hội và công cuộc truyền giáo; Nhu cầu của chúng ta cần đến sự bầu cử của Mẹ nơi Đức Kitô cũng rất lớn lao, vì vậy chúng ta cùng về đây như những người hành hương khiêm tốn tại đền thánh được chúc phúc này, để kỷ niệm 50 năm Đức Mẹ hiện ra, cũng là ghi nhớ 25 năm dâng thế giới cho Trái tim vô nhiễm của Người”.
Ngày 12-5-1982, Đức Gioan Phaolô II đã đến Phatima để tạ ơn Đức Mẹ đã che chở và cứu thoát ngài trong cuộc ám sát một năm trước đó. Vị Giáo Hoàng người Ba Lan đã khẳng định: “Tôi muốn bật mí với anh chị em: khi tôi bị ám sát tại quảng trường Thánh Phêrô cách nay một năm, tư tưởng và ý nghĩ của tôi lập tức hướng về Đền thánh này, để dâng lời cảm tạ Mẹ Thiên Chúa vì Mẹ đã cứu tôi thoát khỏi hiểm nguy. Qua những gì đã xảy ra, tôi thấy rõ sự bảo trợ từ mẫu đặc biệt của Đức Mẹ, và tôi không ngừng nhắc lại điều này”. Đức Gioan Phaolô đến hành hương lần thứ hai vào ngày 13-5-1991. Ngài đã dâng lời cầu nguyện trước linh đài Đức Mẹ như sau: “Trong đêm canh thức này, cùng với những ngọn nến cháy, Giáo Hội ngước nhìn lên Mẹ và dâng lên Mẹ lời kinh sốt sắng xin ơn phù giúp nhân loại, để rồi, với sự tín thác khiêm nhường, toàn thể nhân loại được hướng dẫn trên con đường cứu độ. Ôi Mẹ mến yêu, xin giúp chúng con. Cuộc sống này đang trở nên sa mạc vắng bóng Thiên Chúa, làm cho nhiều thế hệ con cái của Mẹ hư mất. Xin cho họ trở về với cội nguồn của sự sống”. Một lần nữa, là lần thứ ba, Đức Gioan trở lại Phatima, ngày 13-5-2000. Nhân dịp này, ngài phong Chân phước cho Phanxicô và Giacinta, là hai trong ba thiếu niên đã được diễm phúc gặp Đức Mẹ trong những lần Mẹ hiện ra.
Ngày 13-5-2010, kỷ niệm 10 năm hai trẻ mục đồng được phong Chân phước, Đức Bênêđitô XVI đã đến với Mẹ Phatima. Trong bài giảng thánh lễ tại đây, ngài đã nói: “Trong bối cảnh gia đình nhân loại có nguy cơ từ bỏ những gì là thiêng liêng nhất để chọn sự ích kỷ, phân biệt chủng tộc, ý thức hệ của một đảng phái hoặc cá nhân, Đức Mẹ đầy ơn phúc đã từ trời ngự đến để đặt trong trái tim của những ai biết tin cậy nơi Người tình yêu Thiên Chúa đang bừng cháy trong trái tim Mẹ. Vào thời đó, chỉ có ba trẻ em mục đồng; nhưng gương mẫu đạo đức của các em đã được loan truyền và nhân rộng đến vô số những tín hữu trên toàn thế giới, đặc biệt những nơi được cung nghinh thánh tượng Đức Mẹ, được tổ chức để cầu nguyện cho tình liên đới huynh đệ. Nguyện xin cho bảy năm tới, tức là từ nay tới ngày kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra tại Phatima, Trái tim Mẹ sẽ chiến thắng để Ba Ngôi Thiên Chúa được tôn vinh”.
Ngày 13-5-2017, Phatima sẽ đón vị Giáo Hoàng thứ tư, là Đức Phanxicô. Ngài sẽ đến như một người hành hương khiêm tốn giữa hàng triệu người hành hương về bên Mẹ. Tại đây, Đức Thánh Cha sẽ phong thánh cho Phanxicô và Giacinta. Đây sẽ là biến cố quan trọng đối với Giáo Hội công giáo và đặc biệt đối với linh địa Phatima để kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ đã ưu ái viếng thăm nơi này.
Nếu các vị chủ chăn của Giáo Hội Công giáo đã lần lượt đến với Phatima, thậm chí có vị đã đến ba lần như Đức Gioan Phaolô II, là vì các ngài xác tín vào sự cầu bầu của Đức Mẹ, đồng thời các ngài muốn phó thác Giáo Hội cũng như thế giới cho Đức Mẹ. Sứ điệp của Phatima là sứ điệp của hòa bình, hòa bình cho thế giới và cho Giáo Hội. Qua việc viếng thăm Phatima, các vị Giáo Hoàng muốn cổ võ tình yêu mến và lòng cậy trông của các tín hữu với Mẹ Thiên Chúa. Những huấn từ và tâm tình cầu nguyện của các ngài được trích dẫn trên đây đã thể hiện rõ điều đó.
Trong suốt 100 năm qua, biết bao người, tin cũng như vô tín, đã về bên Mẹ Phatima. Cũng như Lộ Đức, La Vang hay bất cứ trung tâm hành hương Thánh Mẫu nào, những ai về với Mẹ đều mang theo những nỗi niềm, lo toan và bệnh tật tinh thần cũng như thể xác. Nhờ lời cầu bầu của Mẹ Thiên Chúa, họ đã tìm lại được niềm vui và ơn chữa lành. Có những người đến với Phatima, dù không được chữa khỏi những bệnh tật phần xác, thì cũng được Mẹ ban cho nghị lực để vượt lên những thử thách đau thương, kiên nhẫn và lạc quan trong hoàn cảnh hiện tại.
Nói Phatima là nói đến ba mệnh lệnh mà Đức Mẹ muốn nhắn gửi cho toàn thể thế giới. Những mệnh lệnh đó là : Hãy siêng năng lần hạt Mân Côi; Hãy cải thiện đời sống; Hãy tôn sùng Trái Tim Đức Mẹ. Những mệnh lệnh này được truyền đi từ Phatima, trong bối cảnh châu Âu lúc đó đang bị tàn phá bởi cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914-1917). Cuộc chiến tranh tàn khốc này đã cướp đi sinh mạng của 18,6 triệu người, trong đó có 8,9 triệu dân thường. Qua ba trẻ chăn chiên, Đức Mẹ đã kêu gọi nhân loại sám hối và cầu nguyện cho hòa bình. Đức Mẹ cũng hứa, nếu nhân loại đón nhận và thực hành những mệnh lệnh Phatima, thì hòa bình sẽ sớm được tái lập. Chiến tranh thế giới lần thứ nhất đã kết thúc năm 1917, chính là năm Đức Mẹ hiện ra tại Phatima. Một thế kỷ đã qua, những mệnh lệnh Phatima ngày hôm nay vẫn còn mang tính thời sự, thậm chí còn trở nên cấp bách. Bởi lẽ, thế giới hôm nay bị đe dọa và ám ảnh bởi khủng bố, bạo lực và chiến tranh hạt nhân. Tình trạng di dân, nghèo đói, thất nghiệp đang đẩy một phần lớn người dân vô tội vào cảnh đói nghèo và bất ổn. Trong lĩnh vực luân lý, biết bao người sống sa đọa, tự do phóng túng, nghiện ngập và trác táng. Hơn bao giờ hết, chúng ta cần chạy đến với Đức Mẹ, cậy trông nơi lòng từ ái của Mẹ để cứu thế giới khỏi họa diệt vong. Hãy thực thi mệnh lệnh Phatima để thế giới được an bình, gia đình được hạnh phúc và tâm hồn được an vui.
Người tín hữu công giáo Việt Nam có truyền thống yêu mến Đức Mẹ. Những trung tâm hành hương kính Đức Mẹ được thiết lập nhiều nơi tại ba miền Bắc, Trung, Nam. Những cuộc rước hoặc thánh lễ kính Đức Mẹ luôn có đông đảo giáo dân tham dự. Chúng ta cần trân trọng, lưu giữ và phát triển truyền thống quý báu đó. Tuy vậy, lòng tôn kính và mến yêu đối với Đức Mẹ phải giúp chúng ta đến với Chúa Giêsu, đón nhận và thực thi giáo huấn của Người. Đức Mẹ có phúc vì đã cưu mang Chúa Giêsu, nhưng Mẹ có phúc hơn nữa vì Mẹ đón nhận Lời Chúa và thực hiện trong cuộc đời. Vì thế, Mẹ được gọi là người môn đệ mẫu mực của Chúa Giêsu. Ngày hôm nay, Mẹ vẫn nhắc bảo chúng ta: “Người bảo gì, các con hãy làm theo” (Ga 2,5).
Chúng ta cùng hướng về Phatima trong tâm tình hiệp thông và cầu nguyện, với tấm lòng hiếu thảo và yêu mến. Đức Trinh Nữ Mẹ Thiên Chúa luôn lắng nghe những ước nguyện của chúng ta. Mẹ sẽ đổ tràn muôn ơn lành xuống trên những ai kêu cầu Mẹ, vì Mẹ là suối nguồn ơn phúc và là Nữ Vương ban sự bình an.
Hải Phòng, tháng Hoa 2017
Gm Giuse Vũ Văn Thiên
