Ai sinh ra cũng mong muốn biết được nguồn cội và cùng đích của mình, vì họ tin rằng mình không tự sinh ra và sự chết đi của mình dường như là một cuộc trở về nơi nào đấy. Nỗi băn khoăn về ý nghĩa của cuộc đời cứ bám riết lấy ta. Tại sao ta lại hiện hữu ở đây? Tại sao ta làm những điều này? Rồi tại sao là lại chết đi? Sinh ra rồi chết, vậy sinh ra để làm gì? Tại sao không chỉ có ta mà còn có rất nhiều người khác tồn tại nữa? Tại sao cứ phải tranh đua, giành giật, cố gắng, nỗ lực? Tại sao người ta dựng vợ gả chồng sinh con đẻ cái? Tại sao không phải là không-hiện-hữu, mà lại là hiện-hữu?… Đây là những câu hỏi mà mãi mãi ta sẽ chẳng bao giờ tìm thấy được cho mình câu trả lời thoả đáng. Khi tự chất vấn mình những thắc mắc này, ta bỗng dưng thấy mình như tách ra khỏi thực tại và đang bước đi trên một lộ trình tìm kiếm Chân Lý. Đó là lúc ta thấy mọi sự trên đời này vừa thực vừa không, cả bản thân ta cũng không chắc là liệu mình có đang hiện hữu, hay chỉ là một cái gì đó hư hư ảo ảo mà thôi. Ta thấy lòng bừng lên một nỗi khắc khoải, như thể có cái gì đó cứ canh cánh trong lòng, chẳng để ta yên. Ta đang cần một cái gì đó mà ta cũng chẳng biết đó là cái gì. Mọi cái chung quanh ta trở nên vô nghĩa và đó là lúc mà nỗi bồn chồn sâu thẳm nhất bất chợt hiện lên.
Rốt cuộc, ta đang kiếm tìm cái gì vậy? Ta làm mọi thứ là vì mục đích gì vậy? Đâu mới là điểm dừng trong hành trình tìm kiếm gian lao ấy của ta? Cố tích trữ cho lắm thì cũng chẳng bao giờ thấy đủ. Cố học hành cho nhiều, nhưng chẳng bao giờ thấy xong. Biết đến khi nào thì ta mới dừng lại được, mới cảm thấy mình đầy đủ và không cần nhọc công để làm điều chi nữa! Càng lớn lên, ta càng được bồi đắp nhiều, nhưng chưa bao giờ ta thấy mình thoả mãn. Con người càng khám phá ra nhiều điều thì càng thấy mình nhỏ bé và lạc lõng biết bao. Ta đặt chân đến bao nhiêu miền đất, tự vấn mình biết bao câu hỏi, dường như cũng là đang cố gắng tìm một cái gì đó vĩnh viễn trường tồn. Ở thế gian này, vui thì cũng vui đấy, hạnh phúc thì cũng có đấy, nhưng nó ngắn và mau qua quá, nó không thoả mãn được khắc khoải trong lòng ta. Hiện hữu trên đời, cũng hệt như bị thả vào một khu rừng rậm rộng lớn, nơi đó ta bị vây bọc bởi trăm ngàn cỏ cây. Ta loay hoay mãi để cố tìm lối ra, với ước mong sẽ được nghỉ yên ở một chốn thần tiên nào đấy khi thoát ra được cánh rừng này. Nhưng càng nỗ lực tìm kiếm, ta càng thấy mình bị lạc lõng thêm, càng bị rơi vào sâu hơn cái mê cung chằng chịt ấy.
Có nhiều người đã thành công trong cuộc tìm kiếm này. Họ phát hiện ra rằng chỉ duy nhất một Cái có thể giúp họ khoả lấp được khoảng trống trong tâm hồn. Họ nghiệm thấy rằng hành trình tìm lối ra cho cuộc hiện hữu giữa đời hoá ra lại là một nhấc bổng lên cao. Con đường duy nhất để giải thoát không phải là chăm chăm vào những điều dưới đất mà là ngước vọng lên trời. Sự hiện hữu của ta sẽ luôn là thiếu thốn, nếu không được một sự Hiện Hữu khác đong đầy và làm cho nó nên trọn vẹn. Và họ gọi Cái ấy, sự Hiện Hữu cao vượt ấy bằng hai chữ: Tình Yêu. Đây không phải là một kiểu cảm xúc, cũng không phải chỉ đơn thuần là hành vi bác ái mà con người dành cho nhau. Nếu không được Tình Yêu này thấm vào người, ta có làm những việc cao cả đến mấy thì thực ra cũng chỉ để thoả mãn một điều gì đó của riêng ta thôi. Như ly nước làm ta no thoả cơn khát, như miếng bánh giúp ta no bụng, như ngọn gió mát xua đi cái nóng rát trên người, Tình Yêu này làm cho cõi lòng ta cảm nếm được sự viên mãn.
Người nào sống mà không cảm nghiệm được Tình Yêu, không sống bằng Tình Yêu, không là tấm gương phản chiếu của Tình Yêu, người đó sẽ thấy mình như rơi vào địa ngục. Cái khao khát lớn nhất của con người là khao khát được yêu, và cái làm nên sự cao quý của tất cả vạn vật chính là tình yêu mà Tạo Hoá đã đặt để nơi họ. Tình yêu này không chỉ là cảm xúc quyến luyến muốn ở gần nhau của đôi trai gái, nhưng là một sự thúc đẩy tự sâu trong cõi tối đen nhất của mình, muốn hướng về một cái gì đó siêu vượt trên cao, hệt như ta thấy mình được cả vụ trụ này ôm ấy. Phải, ta sẽ không còn cảm thấy thiếu nữa khi được bao bọc bởi Tình Yêu, khi ta thấy Tình Yêu phủ quanh mình, thấm vào mình. Chính lúc ấy, ta sẽ tức khắc hiểu ra ngay rằng tại sao mình hiện hữu và tại sao mình ở đây. Mọi khắc khoải trong ta sẽ biến mất và ta sẽ được giải đáp tất cả mọi điều ta vẫn hoài nghi về chính bản thân mình. Tình Yêu ấy là chân lý mà ta đang tìm, và nó làm thoả mãn lòng ta bằng nét đẹp huyền dịu của nó. Tình Yêu sẽ liên kết những mảnh vỡ trong tim ta lại và thăng hoa sự hiện hữu của ta lên một cảnh giới cao hơn. Thiên Đường chính là vậy, hạnh phúc có nghĩa là như thế.
“Lạy Chúa, Ngài dựng nên con cho Chúa, và lòng con khắc khoải khôn nguôi, cho đến khi được nghỉ yên trong Chúa” (Augustine)
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
