Sự thật là thiên hạ xấu xa hay chính bản thân mình xấu xa? Và nếu bản thân mình cũng xấu xa, thì dựa vào đâu để trách móc thiên hạ? Có lẽ chúng ta đừng nên trách móc người trong thiên hạ thế này thế nọ. Khi chúng ta trách móc họ thì ngược lại, họ cũng sẽ trách móc chúng ta rằng “Vì sao cứ trách móc hoài vậy?”
Dù rằng trong cuộc sống hằng ngày, bạn có thể gặp nhiều chuyện thấp hèn do người khác gây ra, nhưng nếu bạn biết suy nghĩ khác đi, mọi việc sẽ trở nên khác đi. Cứ để tâm đến những chuyện lặt vặt của người khác sẽ làm cho bản thân ta cũng hóa thành kẻ lặt vặt. Còn nếu bạn cứ suy nghĩ giống hệt như những gì đã xảy ra, thì đến một lúc nào đó, bản thân bạn cũng thành ra thấp hèn như thế mà thôi!
Những người bi quan thường chỉ nhìn thấy những điểm xấu của người khác để rồi tiếp tục sống trong bi quan. Trái lại, những người lạc quan khi nhìn thấy những gì còn chưa tốt của người khác và của chính mình, họ lại có lý do để tìm cách thay đổi bản thân mình. Bởi vì, cuộc sống chỉ có thể thay đổi một khi mỗi người chúng ta có ý thức thay đổi bản thân mình trước!
Phản ứng thường thấy ở những người bi quan là họ luôn đòi hỏi thiên hạ phải thay đổi thế này thế nọ. Trong khi đó, họ ít khi đặt ra vấn đề phải thay đổi bản thân mình. Đây cũng chính là thái độ thường thấy ở những người chưa đạt đến một mức độ trưởng thành nhất định về nhận thức cuộc sống.
Khi còn bé, chúng ta thường chỉ muốn mọi người phải làm mọi thứ như ý mình muốn. Nếu không, thì chúng ta sẽ không ngớt kêu gào, khóc lóc, đòi hỏi… Nhưng khi đã trưởng thành rồi, chúng ta nhận ra một chân lý khách quan rằng, bản thân mình không nên tìm cách thay đổi người khác hoặc thay đổi hoàn cảnh. Chỉ đòi hỏi người khác hoặc hoàn cảnh phải được như ý riêng của mình sẽ khiến bản thân chúng ta rơi vào bế tắc, phiền muộn. Đó là chưa nói, có ai ban cho chúng ta quyền được đứng trên người khác để đòi hỏi người khác phải thay đổi như ý mình muốn?
Cho nên, muốn người khác phải thay đổi cho vừa ý ta là một đòi hỏi cực kỳ vô lý. Chúng ta chỉ có thể thay đổi chính bản thân mình mà thôi, chứ không thể thay đổi người khác. Chỉ khi nào chúng ta cố gắng thay đổi mình trước, thì may ra người khác mới chịu thay đổi. Đừng bao giờ quên một sự thật hiển nhiên là, người ta chỉ thực sự thay đổi được khi chính bản thân họ muốn như vậy. Còn nếu lúc nào bạn cũng khăng khăng đòi hỏi người khác phải thay đổi trước, rồi bạn sẽ thay đổi sau, thì rất khó mà có một sự thay đổi nào xảy ra.
Và ngay cả khi chúng ta cố gắng thay đổi bản thân để sống tốt với người khác, thì người khác vẫn có thể đem lại nhiều đau khổ, những chuyện bất công, trái ý đến cho ta. Trong những trường hợp như vậy, phản ứng tự nhiên của chúng ta là muốn tìm cách trả đũa người khác, tìm cách gây ngược lại cho họ những gì họ đã gây ra cho mình. Tuy nhiên, nếu chúng ta nghĩ rằng, bất cứ việc gì xảy đến với ta trong cuộc sống hằng ngày đều có những ý nghĩa riêng của nó, thì chúng ta có thể có những suy nghĩ khác và hành động khác đi. Nếu chúng ta nghĩ rằng, những chuyện trái ý, bất công và đau khổ mà người khác mang đến cho ta chính là những thách thức dành cho khát vọng hướng thiện của ta, thì chúng ta sẽ bước đầu tỏ ra bình tĩnh hơn. Khi đó, chúng ta có thể có đủ tỉnh táo để tự hỏi mình rằng, nếu cuộc đời chỉ mang đến cho mình toàn những chuyện thuận lợi, dễ dàng, toàn những điều hợp ý mình, thì liệu mình có còn lý do để hướng thiện nữa hay không? Càng có nhiều thử thách, trở ngại trên con đường hướng thiện, thì bạn mới càng có cơ hội nung nấu quyết tâm vươn tới điều thiện nhiều hơn!
Cuộc sống có thể còn đầy dẫy những điều bất công, khiếm khuyết, nhưng chúng ta không nên vì vậy mà để cho tâm hồn mình cũng dính đầy bụi bặm. Tại sao chúng ta cứ bi quan về lòng người? Trong nhiều trường hợp, rất có thể là do lòng chúng ta chưa đủ cao cả để đón nhận người. Cũng như bạn, thiên hạ có rất nhiều khuyết điểm, lỗi lầm. Nếu lúc nào chúng ta cũng chỉ nhìn thấy những khuyết điểm, lỗi lầm của người khác thì ta rất khó có thái độ lạc quan trong cuộc sống.
Trái lại, khi biết nhìn vào cái tốt trong con người để bỏ qua những lỗi lầm của họ, khi biết nghĩ đến những điều lớn lao hơn, thì chẳng những ta bỏ qua những khuyết điểm nhỏ nhặt của người khác, mà ta còn có thể hướng đến những điều cao cả, tốt đẹp hơn trong cuộc sống.
Vẫn biết rằng, bỏ qua những lỗi lầm cho người khác là điều rất khó, nhưng khi ta tự đặt mình vào vị trí của người khác, với góc nhìn của người khác, chúng ta dễ cảm thông, tha thứ cho họ hơn. Trong cuộc sống, những người lạc quan luôn tỏ ra tôn trọng người khác, sống hòa đồng, thể hiện thái độ ứng xử của người trưởng thành. Họ biết con người còn có nhiều điều chưa tốt, nhưng không vì vậy mà mất niềm tin vào con người.
Con người ta sống trên đời, bên cạnh phần “con” còn có phần “người”. Bên cạnh cái xấu còn có rất nhiều cái tốt, bên cạnh những điều tầm thường còn có nhiều điều cao cả. Muốn có thái độ lạc quan trong cuộc sống, chúng ta phải nhìn cả cái tốt lẫn những cái chưa tốt nơi mọi người mà chúng ta gặp gỡ hằng ngày. Hãy cố gắng sống hòa đồng, vui vẻ với mọi người, thì tự nhiên hạnh phúc sẽ đến với ta!
Và cũng chính vì trong mỗi con người chúng ta vẫn còn có nhiều điều chưa tốt, nên mới phải đặt ra vấn đề thay đổi và hoàn thiện bản thân. Thay vì lúc nào cũng tìm cách bới móc những khuyết điểm, lỗi lầm của người khác, chúng ta hãy biết ơn mọi người mà ta gặp trong cuộc sống, bất kể họ như thế nào! Đôi khi, nhờ nhìn thấy những hành động thấp hèn của người khác mà ta biết cách tránh không lặp lại những hành động đó. Đôi khi, nhờ nhìn thấy cuộc sống vô vị của người khác mà bản thân mình biết sống một cách có ý nghĩa hơn.
Hành trình của đời người đồng nghĩa với hành trình hoàn thiện bản thân. Chính bạn phải là người nỗ lực tạo nên sự thay đổi theo chiều hướng ngày càng tiến bộ hơn trong cuộc đời bạn. Đó là trách nhiệm không thể chối bỏ của mỗi người – nếu muốn tạo hạnh phúc cho bản thân và đồng loại. Khi chúng ta làm được nhiều việc thiện, tránh những việc ác, thì tự nhiên sẽ cảm thấy lòng mình thanh thản, lạc quan. Khi mỗi chúng ta cố gắng sống tốt thì cuộc sống xã hội cũng dần trở nên tốt đẹp hơn!