Nguồn gốc ngày Halloween bắt nguồn từ một lễ trừ tà được thực hiện vào thế kỷ thứ 7.
“Halloween” là một từ rút gọn trong cụm từ “Allhallow-even” của người Scotland, nghĩa đen của nó là “Đêm Thánh” [All Holy Evening], có từ thế kỷ 18. Trong tiếng Anh cũng có một cụm từ và ý nghĩa tương tự là “All Hallows’ Eve[1]”. Cả hai đều nói đến đêm trước lễ Các Thánh, ngày 01 tháng 11, và đề cập đến ngày lễ các thánh nam nữ, là những người được Giáo hội Công giáo công nhận như những vị thánh đang hưởng vinh phúc nơi Thiên đàng.
Nguồn gốc của ngày lễ đặc biệt này bắt đầu từ ngày 13/5/610, khi Giáo hoàng Boniface IV thánh hiến ngôi đền thờ cổ của người Rôma, và đặt cho nó một tước hiệu mới : “Thánh Maria và các thánh Tử đạo”. Đền thờ được Hoàng đế Agrippa xây dựng và hoàn thành vào khoảng năm 126, trước đây được dành riêng để thờ những vị thần ngoại giáo. Ngày nay, nó được nhiều người biết đến với tên “Pantheon”, tàn tích của một công trình kiến trúc tuyệt vời thuộc thế giới cổ đại.
Đức Giáo hoàng Grêgôriô VII đã chuyển ngày lễ kỷ niệm từ 13 tháng 5 sang ngày 1 tháng 11, kết hợp với lễ các thánh thành ngày “Lễ Các Thánh”.
Giáo hội Công giáo có truyền thống đọc lời nguyện trừ tà khi thánh hiến một ngôi nhà để thờ phượng Chúa. Đây là trường hợp đặc biệt đối với đế quốc Rôma, khi các đền thờ ngoại giáo được thánh hiến thành đền thờ của Kitô giáo. Các Kitô hữu xem các vị thần ngoại giáo là “ma quỷ” và vì thế cần phải trục xuất sự hiện diện của chúng khỏi đền thờ trước khi việc thờ phượng của người tín hữu diễn ra.
Việc trừ tà là cần thiết để biến Pantheon thành đền thờ Kitô giáo, được dâng hiến cho Đức Trinh nữ Maria và các thánh. Trừ tà là một cử hành phụng vụ phổ biến của Giáo hội sơ khai và một số nhà sử học cho rằng đây là một nghi thức được cử hành rộng rãi trong suốt những thế kỷ đầu. Đây cũng là lý do tại sao ngày lễ các thánh được xem như truyền thống trong bối cảnh xem đó như là một chiến thắng trên những sùng bái ngẫu tượng.
Trong mối liên hệ đó, theo cuốn The saint Andrew Daily Missal[2], thì lễ Các Thánh là ngày kỷ niệm cuộc chiến thắng của Chúa Kitô trên các vị thần giả hiệu của dân ngoại và việc dâng hiến đền thờ ban đầu [Pantheon] nhằm giải thích cho việc sử dụng trong Thánh lễ một số bản văn của phụng vụ lễ các thánh tử đạo, vào chính lễ cũng như lễ vọng.
Theo cách này, “Halloween” được bắt đầu bằng một lễ trừ tà, nhằm xua đuổi thần bóng tối để mở đường cho việc thờ phượng Thiên Chúa, là Ánh sáng thực sự của thế gian.
————–
[1] Trong tiếng Scotland, evening thường được viết tắt là Eve, hay Even, nên nó được rút gọn thành Halloween
[2] Một cuốn sách lễ rất phổ biến của Công đồng Triđentinô
Tác giả bài viết: G. Võ Tá Hoàng
