Hai chiều kích cá nhân và cộng đoàn của đức tin
Đức Tin có tính cách cá nhân vì là một hành động riêng tư trong tận cùng thẳm con người, nhưng cũng có chiều kích cộng đoàn vì là hành động của Giáo Hội, nơi phát xuất, thông truyền và vun trồng đức tin.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã khẳng định như trên với tín hữu và du khách hành hương năm châu tham dự buổi tiếp kiến chung tại quảng trường thánh Phêrô sáng thứ tư 31-10-2012.
Tuy trời Roma mưa rả rích, cũng đã có có khoảng 30.000 tín hữu hiện diện tại quảng trường. Họ đến từ các nước Âu châu và Bắc Mỹ cũng như từ các nước xa xôi như Malaysia, Brasil, Argentina, Mêhicô, Sao Tome và Principe..
Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã giải thích hai chiều kích cá nhân và cộng đoàn của đức tin. Ngài nói:
Hành động đức tin là một hành động tuyệt đối cá nhân, xảy ra trong nơi sâu thẳm nhất và ghi dấu một sự đổi hướng, một sự hoán cải cá nhân: chính cuộc sống của tôi nhận được sự thay đổi. Nhưng hành động tin của tôi không phải là kết qủa suy tư cô độc của tôi, nó không phải là sản phẩm tư tưởng của tôi, nhưng là hoa trái của một tương quan, của một cuộc đối thoại, trong đó có việc lắng nghe, tiếp nhận và trả lời. Đó là việc thông truyền với Đức Giêsu, là Đấng làm cho tôi ra khỏi cái ”tôi” đóng kín trong mình để rộng mở cho tình yêu của Thiên Chúa Cha. Nó giống như một sự tái sinh trong đó tôi khám phá ra mình không chỉ kết hiệp với Chúa Giêsu, mà với tất cả những người đã và đang đi trên cùng con đường ấy. Và sự tái sinh bắt đầu với bí tích Rửa Tội tiếp tục trong suốt cuộc đời. Trong phụng vụ Rửa Tội vị cử hành đưa ra ba câu hỏi tín hữu ở số nhiều có tin vào Thiên Chúa Cha, toàn năng, vào Đức Giêsu Kitô con duy nhất của Người và vào Chúa Thánh Thần không. Và cả ngày nay nữa câu trả lời ở số ít là ”Tôi tin”. Tôi không thể xây dựng đức tin cá nhân của tôi trong một cuộc đối thoại với Đức Giêsu, bởi vì đức tin được Thiên Chúa ban cho tôi qua một cộng đoàn tin là Giáo Hội, và tôi được tháp nhập vào đám đông tín hữu, trong một sự hiệp thông không chỉ có tính cách xã hội học, mà đâm rễ sâu trong tình yêu vĩnh cửu của Thiên Chúa, và trong Chính Người là sự hiệp thông của Chúa Cha, Con và Thánh Thần là Tình Yêu ba ngôi.
Tiếp tục hài huấn dụ Đức Thánh Cha nói: Trong thánh lễ Chúa Nhật, khi đọc kinh ”Tôi tin kính” chúng ta diễn tả trong ngôi thứ nhất, nhưng tuyên xưng chung đức tin duy nhất của Giáo Hội. Cái ”tôi tin” ấy hiệp nhất với cái tôi tin của một ca đoàn mênh mông trong thời gian và trong không gian, trong đó từng người cộng tác vào một bản hòa âm nhiều bè của đức tin.
Sách Giáo Lý Công Giáo nói rõ: ”Tin” là một cử chỉ giáo hội. Đức tin của Giáo Hội đi trước, sinh ra, nâng đỡ và dưỡng nuôi đức tin của chúng ta. Giáo Hội là Mẹ của tất cả mọi tín hữu. ”Không ai có thể nói có Thiên Chúa là Cha, nếu không có Giáo Hội là Mẹ” (Thánh Cipriano) (s. 181). Đức tin nảy sinh từ Giáo Hội, dẫn tới Giáo Hội và sống trong Giáo Hội. Đây là điều quan trọng cần phải nhớ.
Vào lúc khởi đầu khi Chúa Thánh Thiện hiện xuống trên các môn đệ với quyền năng, như kể trong sách Công Vụ các Tông Đồ (Cv 2,1-13), Giáo Hội khai sinh nhận đựơc sức mạnh để thực thi sứ mệnh Chúa phục sinh trao phó: đó là phổ biến khắp nơi trên trái đất Tin Mừng Nước Thiên Chúa, và như thế dẫn đưa mọi người tới gặp gỡ Chúa, tới đức tin cứu độ. Các Tông Đồ vượt thắng mọi sợ hãi trong việc rao giảng những gì các vị đã nghe, đã thấy, đã kinh nghiệm với Chúa Giêsu. Nhờ quyền năng của Chúa Thánh Thần, các vị bắt đầu nói các thứ tiếng mới, công khai loan báo mầu nhiệm mà các vị đã là chứng nhân. Sách Công Vụ kể lại diễn văn thánh Phêrô nói trong chính ngày Lễ Ngũ Tuần, trong đó thánh nhân công bố nòng cốt đức tin kitô: Đấng đã làm ơn cho tất cả mọi người, đã được Thiên Chúa chứng thực bởi các điềm thiêng dấu lạ lớn lao, đã bị đóng đanh trên thập giá và giết chết, nhưng Thiên Chúa đã cho Người sống lại từ cõi chết đặt Người làm Chúa. Với Người chúng tôi đã được bước vào ơn cứu độ vĩnh viễn do các ngôn sứ loan báo, và ai kêu cầu danh Người thì sẽ được cứu rỗi (x. Cv 2,17-24).
Khi nghe các lời của thánh Phêrô nhiều người cảm thấy được mời gọi, sám hối tội lỗi mình, được rửa tội và nhận lấy Thánh Thần (x. Cv 2,37-41). Con đường của Giáo Hội khởi đầu như thế, và Giáo Hội là cộng đoàn loan báo điều đó trong thời gian, là Dân của Thiên Chúa, được xây dựng trên giao ước mới nhờ máu Chúa Kitô. Và các thành phần của Giáo Hội không tùy thuộc một nhóm xã hội hay chủng tộc đặc biệt nào, mà là những người nam nữ đến từ mọi quốc gia và nền văn hóa.
Đó là một dân ”công giáo”, nói các thứ tiếng mới, rộng mở một cách đại đồng và tiếp nhận tất cả mọi người, vượt ngoài mọi biên giới, đạp đổ mọi ngăn cách. ”Ở đây không còn Hy lạp hay Do thái, cắt bì hay không cắt bì, man di, mọi rợ, nô lệ, tự do, nhưng chỉ có Chúa Kitô là tất cả trong mọi người” (Cl 3,11). Đức Thánh Cha giải thích thêm điểm này như sau:
Như thế, ngay từ đầu Giáo Hội là nơi của đức tin, nơi của việc thông truyền đức tin, nơi trong đó, qua bí tích Rửa Tội ta được dìm mình vào trong Mầu Nhiệm Vượt Qua của cái Chết và sự Phục Sinh của Chúa Kitô, Đấng giải thoát chúng ta khỏi tù ngục của tội lỗi, trao ban cho chúng ta sự tự do là con cái, và dẫn đưa chúng ta vào trong sự hiệp thông của Thiên Chúa Ba Ngôi, vào trong Sự Sống của Người là Tình Yêu. Đồng thời chúng ta được chìm ngập trong sự hiệp thông với các anh chị em khác, với toàn Thân Mình Chúa Kitô, và được kéo ra khỏi sự cô lập của chúng ta. Công Đồng Chung Vaticăng II nhắc cho chúng ta biết điều này khi viết: ”Thiên Chúa muốn cứu rỗi và thánh hóa con người, không phải một cách cá nhân và không có liên hệ gì giữa họ, nhưng muốn thành lập giữa họ một dân, nhận biết Người trong sự thật và trung thành phục vụ Người” (LG, 9).
Trong lễ nghi Rửa Tội, sau khi từ bỏ sự dữ chúng ta lập lại lời ”Tôi tin” vào các sự thật nòng cốt của đức tin, và vị chủ sự tuyên bố: ”Đây là đức tin của chúng ta, đây là đức tin của Giáo Hôi và chúng ta vinh hạnh tuyên xưng đức tin đó nơi Chúa Kitô Giêsu, Chúa chúng ta”.
Đức tin là nhân đức đối thần, được Thiên Chúa ban cho, nhưng được Giáo Hội thông truyền dọc dài lịch sử… Có một dây xích cuộc sống không gián đoạn của Giáo Hội, của việc loan báo Lời Chúa, của việc cử hành các Bí Tích, tới với chúng ta, gọi là Truyền Thống. Nó trao ban cho chúng ta sự chắc chắn rằng những gì chúng ta tin là sứ điệp bắt nguồn từ Chúa Kitô, đã được các Tông Đồ giảng dậy. Nhân tố nòng cốt của lời loan báo nguyên thủy là biến cố cái Chết và sự Phục sinh của Chúa, từ đó nảy sinh ra toàn gia tài đức tin, được Giáo Hội truyền lại tinh tuyền, từ thế hệ này sang thế hệ kia… Thánh Kinh chứa đựng Lời Chúa, Truyền Thống Giáo Hội giữ gìn và thông truyền Lời ấy một cách trung thành, để cho con người thuộc mọi thời đại có thể đạt đến các tài nguyên vô tận của nó, và được phong phú nhờ các kho tàng ơn thánh của nó.
Đức Thánh Cha nói thêm trong bài huấn dụ: Trong cộng đoàn giáo hội đức tin lớn lên và trưởng thành. Tân Ước dùng từ ”các thánh” để ám chỉ các kitô hữu. Điều này có nghĩa là những người đã lãnh nhận và sống đức tin nơi Chúa Kitô được mời gọi trở thành một điểm tham chiếu cho tất cả những người khác, bằng cách đặt để họ trong sự tiếp cận với Con Người và Sứ Điệp của Chúa Giêsu, Đấng mạc khải gương mặt của Thiên Chúa hằng sống. Điều này cũng có giá trị đối với chúng ta: khi một kitô hữu để cho đức tin của Giáo Hôi hướng dẫn và uốn nắn, thì dù có các yếu đuối, các hạn hẹp và khó khăn, họ trở thành như một cánh cửa mở ra cho ánh sáng của Thiên Chúa hằng sống, tiếp nhận ánh sáng đó và thông truyền cho thế giới. Trong Thông điệp ”Sứ mệnh Đấng Cứu Thế” Đức Chân phước Gioan Phaolô II khẳng định rằng: ”Việc truyền giáo canh tân Giáo Hội, làm cho đức tin và căn tính kitô được mạnh mẽ, trao ban niềm hăng say và các lý do mới. Đức tin được vững mạnh khi được cho đi” (s. 2).
Việc truyền giáo mới, được thảo luận trong Thượngơ Hội Đồng Giám Mục vừa qua, dựa trên sự tín thác nơi sáng kiến của Thiên Chúa, trên xắc tín rằng Người vô cùng nhân lành và quan phòng, Người đồng hành, hướng dẫn và nâng đỡ từng người trong chúng ta và toàn cộng đoàn giáo hội trên con đường của mình, Người không bao giờ bỏ rơi dân Người, trái lại như Mục Tử Nhân Lành Người dẫn đưa nó tới quê hương thiên quốc với hoạt động quyền năng của Chúa Thánh Thần. Nhưng mỗi kitô hữu phải dấn thân để là người thông truyền đức tin, không phải bằng việc nói và hành động nhân danh mình, nhưng nhờ sức mạnh của đức tin duy nhất của gia đình Thiên Chúa là Giáo hội. Chính trong nghĩa đó thánh Phaolô khuyên tín hữu Ephêxô luôn luôn duy trì sự hiệp nhất. Mọi chia rẽ trong việc tuyên xưng đức tin là một cú đánh gây thương tích cho chính Thân Mình của Chúa Kitô là Giáo Hội Người. Khuynh hướng phổ biến ngày nay liệt đức tin vào lãnh vực riêng tư đi ngược lại bản chất của đức tin. Chúng ta cần Giáo Hội để xác nhận đức tin của chúng ta và để sống kinh nghiệm các ơn của Chúa: Lời Người, các Bí Tích, sự nâng đỡ của ơn thánh và chứng tá tình yêu… Trong một thế giới trong đó chủ nghĩa cá nhân xem ra điều khiển các tương quan giữa con người với nhau, bằng cách khiến cho chúng ngày càng giòn mỏng hơn, đức tin mời gọi chúng ta là Giáo Hôi, là những người đem tình yêu và sự hiệp thông của Thiên Chúa đến cho toàn nhân loại.
Đức Thánh Cha đã chào tín hữu bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Chào các bạn trẻ, người đau yếu và các cặp vợ chồng mới cưới, ngài nhắc cho mọi người biết rằng mùng một tháng 11 là lễ Các Thánh, ngày lễ mời gọi tất cả mọi người nên thánh. Đức Thánh Cha cầu chúc các bạn trẻ thực hiện các khát vọng của họ trong Các Mối Phúc Thật của Tin Mừng. Ngài khích lệ các người đau yếu vác thánh gia với Chúa Kitô để nên thánh, và nhắn nhủ các cặp vợ chồng mới cưới biết dành chỗ cho lời cầu nguyện để cuộc sống gia đình của họ trở thành con đường nên thánh.
Sau cùng Đức Thánh Cha đã cất kinh Lậy Cha và ban phép lành tòa thánh cho mọi người.
Linh Tiến Khải
RadioVatican