Ký ức đã đi vào dĩ vãng quá xa, bao tuổi thơ đã mất dòng sông. Dòng sông xưa đã qua đời trong ký ức.
Đâu rồi những dòng sông của ca dao, bài hát, câu hò, tiếng vọng. Những câu hát ngày xưa êm đềm quá, dòng sông ngày xưa hai mùa mưa nắng, đem phù sa và tưới gội đồng xanh.
Đâu rồi những đêm thanh gió lặng thả thuyền lướt nhẹ trên sông, nghe tiếng thì thầm con nước chảy, giọt nhẹ nhàng trên mái chèo đưa. Những con sông của một thời dịu hiền như cô gái nhỏ.
Đâu rồi những bạn bè năm ba đứa ngày ngày tắm lội trên sông, đã xa rồi mỗi đứa một phương vì dòng sông không nuôi nổi những chàng trai trẻ lớn lên. Rời xa dòng sông như mất những người bạn thân thiết trong đời.
Buồn quá, dòng sông hôm nay mang đầy rác rưởi, sự tanh hôi của những con người bội bạc, xem dòng sông như dòng chảy xử lý chất thải. Sông ơi, đâu còn nữa dòng chảy xanh mát, đâu còn nữa mùi vị thơm dòng sông mùa lúa mới.
Buồn quá, bên dòng sông chỉ còn những tiếng thét gào của nhà máy, ghe đò, xáng cạp. Trong tiếng thét gào ấy, bao nhiêu nhớt cặn, chất thải đang đổ xuống dòng sông. Còn đâu nữa, màu đỏ máu và đen kịt đã thay dòng, đổi mặt như lòng người phản bội.
Buồn quá, những mái nhà máy, những bãi rác khổng lồ ngày đêm không ngớt đổ vào sông. Rác chảy đầy, mỏi hơi tìm cũng không thấy được cá lội. Xưa dòng sông tưới mát cánh đồng, nay những cánh đồng đổ ra sông bao là chất hóa học.
Buồn quá, bên dòng sông chỉ còn những người già, đám trẻ con. Bao thôn nữ dịu hiền ra phố cho người nước ngoài xem mắt, bán sức mình trong những nhà máy, đốt cháy tuổi xuân trong những khu nhà trọ nhỏ bé, chen chúc. Bao chàng trai lặn ngụp trong tiếng rì rầm, khói bụi nơi nhà máy. Sông như không còn sức sống mang nỗi đoạn trường của những thân già mệt mỏi, rệu rã.
Chảy đi sông ơi! nhưng đâu còn nước nguồn đổ về để chảy. Người ta đã ngăn sông, đắp đập làm thủy điện, làm hồ chứa, còn đâu nước nguồn mà tẩy rửa.
Chảy đi sông ơi! Chỉ còn chảy theo mực thủy triều nước mặn, ngày càng xâm lấn dòng sông nỗi mặn chát chảy vào sâu đất liền.
Chảy đi sông ơi! Mỗi ngày lại đều đặn như thế, những dòng sông đang bị bức tử, để rồi chẳng còn những dòng sông để khóc, chỉ khóc cho con người quá bội bạc với sông.
Lm Giuse Hoàng Kim Toan