Đời tu – ơn gọi và lựa chọn
Mỗi người đều có một lối ngả của riêng đời mình và lối ngả đó được bắt đầu từ “Tiếng Gọi muôn đời” của Thiên Chúa. Tìm kiếm ơn gọi chính là hành trình “truy tìm chính mình”, nhận ra lối ngả của riêng mình và chọn lối đó để theo đuổi đến cùng mục đích của đời người. Tìm kiếm ơn gọi cũng là quá trình đi vào nội tâm, cầu nguyện liên lỷ bằng một con tim bén nhạy và tha thiết yêu thương.
Chắc chắn, nơi mỗi người, khi đón nhận và sống với ơn gọi đích thực chính là sự đáp nhận đúng tiếng gọi của Thiên Chúa trên đời mình. Tuy nhiên, để đáp lại đúng lời mời gọi của Chúa hẳn mỗi người phải trải qua một cuộc tìm kiếm khó khăn, đòi hỏi sự bền bỉ, phải biết lắng nghe và phân định, biết quảng đại cởi mở và dám dấn thân vào một cuộc “phiêu lưu thánh thiện” trong niềm hi vọng và tín thác. Như thế, đối với mọi người, khi lựa chọn cho mình một ơn gọi, là chính khi họ phải dám chấp nhận hi sinh, từ chối những dễ dãi, sẵn sàng lắng nghe sự hướng dẫn từ vị linh hướng của mình.
Hẳn nhiên, Tu và Tục không phải là hai mặt đối lập của cuộc sống, nhưng là hai lối ngả mà mỗi người chúng ta phải chọn lấy cho mình một lối. Đời tu đích thực không phải là khinh chê đời tục, thu mình lại hoặc tách riêng mình ra để tìm cho mình một sự cứu rỗi riêng tư, nhưng trái lại, tu là cả một đời dấn thân để hiến thân cho Thiên Chúa và tha nhân trong ý nghĩa yêu thương và phục vụ theo lời mời gọi của Tin Mừng. Như thế, tu là một đời chọn lựa và can đảm bước đi trên hành trình dài thăm thẳm để hiến thân chứ không phải để tiến thân !
Trong thực tế, nếu “Tu là cỗi phúc” thì “Tình không thể là giây oan”. Bởi tu hay tình đều hệ tại ở chữ YÊU; và tu hay tình đều là yêu Chúa và yêu người. Nếu tu chân chính và tình đích thực, cả hai đều là cỗi của phúc!
Trên hành trình tìm hiểu, lựa chọn và sống ơn gọi của mình, mỗi người cần biết phân định những khía cạnh cần thiết để xây dựng nên cuộc đời của mình. Nếu một bạn trẻ cảm thấy mình thích đi tu, điều đó cần nhưng chưa đủ, mà còn phải tìm hiểu, lượng định kỹ xem mình có khả năng tổ chức đời sống hợp với đời tu hay không. Chữ thích chỉ xác đáng và trọn nghĩa khi kết hợp với chữ hợp: thích hợp! Có vô vàn điều ta thích nhưng có thể không hề hợp với ta, vì thế, phải luôn luôn xét kỹ xem điều mình thích có hợp với mình hay không. Vì nếu ta cứ một mực khăng khăng làm điều ta thích mà không hề quan tâm đến sự phù hợp của điều đó với ta hoặc với môi trường xung quanh thì dễ dẫn đến đổ vỡ và thất bại.
Đối với đời tu, khi người tu sĩ, linh mục can đảm vâng lời một cách tích cực bề trên của mình, thì tất yếu phải kèm theo lòng cảm phục với một mức độ nào đó mới đúng nghĩa vâng phục! Thực tế có những lúc ai đó vâng lời người khác hoặc cấp trên mình trong những điều nào đó nhưng không hề có sự cảm phục, có nghĩa là chỉ bằng mặt mà không bằng lòng. Trong đời tu, nếu có vâng mà không có phục thì không thực chất, thiếu chiều sâu và điều buộc mình phải chấp nhận đó trở nên một gánh nặng, đời tu dễ rạn vỡ và có thể trở thành dây oan!
Với mọi bậc sống, người ta không thể chỉ chọn một lần cho mãi mãi, cũng không phải sống ngày một ngày hai với ơn gọi đó, nhưng là một đời chọn lựa và suốt đời sống với lựa chọn đó. Riêng với đời tu, đặc biệt trong thời đại hôm nay, đó là cả một hành trình dài đầy chông gai. Bởi trên dương gian, chẳng có con đường nào thẳng tắp và êm mát bất tận! Ơn gọi tu trì và đời sống độc thân vì Nước Trời là dấu chỉ quan trọng của sức mạnh tình yêu có thể chuyển hóa những nguyên tắc ứng xử trước một lối sống thông thường sang một lối sống siêu việt. Sống đời tu là một lối sống đặc thù và ngoại thường nhưng không hề bất thường. Chính vì thế, những người dám lựa chọn và dấn thân vào đường tu phải có khả năng sống tích cực với ơn gọi mà mình đón nhận, tìm được niềm vui đích thực, sự bình an và hăng say trong đời sống này. Tu là cả một đời, không thể tính bao nhiêu ngày, bao nhiêu tháng hoặc bao nhiêu năm. Tu càng không là một gánh nặng mà ai đó cố gánh lấy một lần cho xong rồi thôi, nhưng là suốt một đời dấn thân đảm nhận và làm triển nở căn tính tu trì trong chính mình!
Khi theo đuổi bất kì bậc sống nào, mỗi người chúng ta đều được đòi hỏi phải can đảm chấp nhận đau đớn của sự từ bỏ để sống với Thiên Chúa và sống cho tha nhân. Khi đáp lại ơn gọi một cách tích cực, bất kể tu hay tục, mọi người đều được mời gọi dấn thân vào cuộc tìm kiếm mang tính thần linh và thánh thiêng, và đó cũng là ý nghĩa chung cuộc của đời mỗi người, khi người ta tìm và chọn được đúng bậc sống của mình và đạt đến điểm tới đích thực của hành trình ơn gọi là chính Thiên Chúa.
Cách riêng, khi lựa chọn ơn gọi tu trì, người chọn phải trải qua cả một tiến trình lắng nghe và đáp lại tiếng gọi bắt nguồn từ những thôi thúc nội tâm sâu xa hoặc cũng có thể từ những sở thích cảm tính ban đầu. Tuy nhiên lựa chọn đó chỉ đúng khi người lựa chọn không nhắm tìm kiếm một sự an ninh tạm thời, một nếp sống dễ dãi và duy trần thế, nhưng là tìm kiếm một bậc sống thích hợp, tốt cho phần rỗi của mình và có ích cho tha nhân. Với ý hướng ngay lành trong khi chọn lấy một lối sống phù hợp với ơn gọi của mình, người lựa chọn không thể để mình bị ràng buộc bởi những áp lực hay động cơ vụ lợi nào. Tuy nhiên, để lựa chọn ơn gọi được xác thực và trở thành một nếp sống có chiều sâu, cần có một quá trình tự thanh luyện, thực tập sống, hình thành và xác lập căn tính với lòng chân thành và ý chí kiên định.
Ngoài ra, trong khi lắng nghe, phân định và can đảm chọn lấy cho mình một bậc sống, người lựa chọn đừng quá phân biệt và đối lập một cách căng thẳng giữa đời tu và đời tục, bởi bậc sống nào cũng có những khó khăn phải vượt qua cũng như những giá trị phải đạt đến. Nếu quá đề cao bậc sống tu trì độc thân mà giảm khinh đời sống gia đình lứa đôi theo kiểu tu là cỗi phúc / tình là giây oan, hoặc ngược lại, xem đời sống tu trì như một trốn chạy trách nhiệm trần thế, xa tránh thế gian…, và duy chỉ đời sống gia đình mới nhập thế và hữu ích, tất cả đều chưa đúng. Tuy nhiên, ngày hôm nay, với trào lưu sống thực dụng và tương đối hóa mọi giá trị, nhiều người trẻ thiếu can đảm thường tìm cách biện minh cho việc không dám lựa chọn và dấn thân theo đuổi một lý tưởng sống đòi hỏi nhiều từ bỏ và lắm khó khăn như đời tu.
Để sống đúng ơn gọi của mình suốt cả cuộc đời không phải là điều dễ dàng. Với đời tu, đây vừa là một lý tưởng phải theo đuổi vừa là một cuộc sống để thực thi cùng với những trách nhiệm phải phục vụ. Chính vì thế, đời tu dù là một lý tưởng cao đẹp nhưng cũng rất thực tế và đầy chông gai. Linh mục, tu sĩ vừa là người của Thiên Chúa nhưng đồng thời cũng phải là người của mọi người. Khi tự chọn và được chọn, mọi linh mục và tu sĩ vừa phải đáp ứng những đòi hỏi về lòng can đảm để theo đuổi đời sống thánh hiến với nhiều đặc thù, vừa cần phải nhận ra và sống đời tu của mình cách bình dị, nhẹ nhàng, nhưng đầy ý nghĩa.
Con đường tu trì và độc thân là một trong những lối ngả của ơn gọi căn bản của mọi Kitô hữu. Chính vì thế, ơn gọi tu trì và đời sống độc thân không hề đứng trên ơn gọi hôn nhân và đời sống gia đình, và chính vì thế, các linh mục và tu sĩ cũng không hề mặc nhiên được ưu tiên gắn liền với lợi lộc vật chất, quyền thế và danh vọng trần gian. Trái lại, trong tính đặc thù của bậc sống và trách nhiệm của ơn gọi, người linh mục và tu sĩ thường phải đối diện và tranh đấu gay go hơn với những cám dỗ và bất trắc, trong ý nghĩa và đòi hỏi của tình yêu dâng hiến. Hơn nữa, trở thành linh mục và tu sĩ chắc chắn không phải do huyết thống nhưng là do ơn gọi và lựa chọn, chính vì thế, việc tìm kiếm và can đảm lựa chọn ơn gọi này là để sống với và sống cho chứ không hề đứng trên hay tách riêng ra trong liên hệ với các bậc sống khác của ơn gọi Kitô hữu nói chung. Dù là một ơn gọi đặc biệt và một đời sống có nhiều nét riêng biệt, nhưng chức linh mục thừa tác sẽ chẳng có ý nghĩa bao nhiêu so với chức linh mục phổ quát, nếu người linh mục sống và thực thi tác vụ của mình một cách uể oải, gượng ép và đầy gương xấu.
Phần lớn các Kitô hữu, vì đã được rửa tội lúc còn nhỏ, nên cần phải phát triển ơn gọi Kitô của mình và làm cho lớn lên, trở thành một ơn gọi do chính mình lựa chọn, để dù sống trong bậc sống nào, họ đều cần phải ý thức và cố gắng thực thi sứ vụ làm chứng cho Đức Kitô. Cũng thế, ơn gọi linh mục thừa tác và tu sĩ trong cách thức của một lựa chọn trường kỳ, cần phải được thanh luyện thường xuyên để suốt đời mình, người linh mục và tu sĩ chỉ phục vụ cho một mình Tin Mừng Tình Yêu Cứu Độ mà thôi.
Fx. Cẩm Trường
