Khi còn là học sinh trung học, cha tôi và tôi thường tham gia vào các cuộc hội thảo thần học. Tôi là đứa trẻ ham học hỏi (lớn lên sẽ học thần học ở đại học và cao học), còn cha tôi đang học thần học theo chương trình đào tạo mục vụ giáo dân. Chính cha tôi là người đầu tiên nói với tôi về sự tương đồng giữa gia đình và Chúa Ba Ngôi.
Tất nhiên nó khác xa so với sự tương tự hoàn hảo, vì nhiều lý do. Đó chỉ là một minh họa cho một số khía cạnh của mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi – Tam Vị Nhất Thể.
CỘNG ĐỒNG GIA ĐÌNH
Trong Ba Ngôi Thiên Chúa, có ba Ngôi Vị, nhưng chỉ có một bản tính duy nhất – thần tính. Trong một gia đình loài người, dù có bao nhiêu người, họ vẫn không có chung bản chất con người. Có sự khác biệt và thiếu sự hiệp nhất giữa các thành viên của một gia đình nhân loại mà đơn giản là không thể có trong Thiên Chúa Ba Ngôi.
Mặc dù gia đình là một cộng đồng gồm những con người, nhưng nó thường là một cộng đồng lộn xộn! Có những ý kiến khác nhau giữa vợ chồng và anh chị em. Những bất đồng nhỏ xảy ra hằng ngày ngay cả trong những gia đình tốt nhất. Đó là cuộc đấu tranh hằng ngày để loại bỏ ý riêng sang một bên vì ý muốn của người khác.
Tất cả rất thường xuyên, gia đình chúng ta bị tàn phá bởi những ảnh hưởng Tội Nguyên Tổ. Các thành viên có thể vận dụng hoặc thậm chí lạm dụng các thành viên khác. Có sự ích kỷ. Có sự bất hòa. Có những buổi sáng gắt gỏng và những đêm mất ngủ. Nhưng gia đình luôn muốn noi gương sự hiệp nhất của Ba Ngôi Thiên Chúa.
Gia đình bây giờ không giống như trước, khi Ađam và Êva phạm tội. Nhưng chúng ta không cần phải vung những cánh tay chung của mình, tuyệt vọng về cuộc sống của sự thánh hóa và sự trọn vẹn mà chúng ta đã được tạo ra. Chúng ta có thể chiêm ngắm và cầu nguyện với Thiên Chúa Ba Ngôi, để hiểu được gia đình của chúng ta có thể là gì, nếu chúng ta phó thác cho Thiên Chúa.
HIỆP NHẤT BA NGÔI
Sự hiệp nhất của Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần được ám chỉ trong các Phúc Âm: Cha và tôi là một, ai thấy tôi là thấy Cha, Thánh Thần ngự xuống trên Ngài… Nhưng động lực của mối quan hệ là gì?
Thần học Công giáo cho chúng ta biết rằng Chúa Cha vĩnh viễn nhìn vào Chúa Con, và Chúa Con nhìn Chúa Cha. Tình yêu giữa Cha và Con thật đến mức nhiệm xuất Ngôi Ba – Chúa Thánh Thần. Do đó, thần học Công giáo xác định rằng Chúa Thánh Thần nhiệm xuất từ cả hai Ngôi. Đó là sự đơn giản hóa học thuyết phong phú này, và cuối cùng, đó là một mầu nhiệm.
Khi Giáo Hội nói rằng chân lý của đức tin là một “mầu nhiệm” thì Giáo Hội không ngụ ý điều đó theo cách mà một người mẹ cứ khăng khăng với một đứa trẻ đang phản đối: “Đó là sự thật bởi vì mẹ đã nói như vậy!” Hơn nữa, Giáo Hội có nghĩa là có chiều sâu rộng lớn đối với sự thật đặc biệt đó – chiều sâu mà chúng ta sẽ lao xuống đời đời mà không đạt đến tận cùng.
Sự sống của Chúa Ba Ngôi không có nghĩa là một thực tại trừu tượng, xa vời. Sự trao đổi hoàn hảo và vĩnh cửu của tình yêu – đó là điều mà mỗi chúng ta đã được tạo ra để nghỉ ngơi trong trái tim mãi mãi. Nhờ ân sủng của Bí tích Thánh Tẩy, chúng ta được tiền định để kết hợp vĩnh viễn với Thiên Chúa Ba Ngôi, dự phần vào sự sống Ba Ngôi. Tên của học thuyết này là “Thần Thánh Hóa” và lần đầu tiên tôi nghe thấy được trình bày rõ ràng trong một lớp thần học đại học, điều đó đã thay đổi cuộc đời tôi.
Thánh Athanasiô có câu nói nổi tiếng: “Thiên Chúa trở thành con người để con người có thể trở thành Thiên Chúa.” Thực tế này là những gì ngài đề cập – không phải là chúng ta sẽ trở nên thần thánh, mà là chúng ta sẽ bị cuốn hút vào sự kết hợp yêu thương sâu sắc tới mức chúng ta sẽ được dự phần vào sự sống của Thiên Chúa.
Dĩ nhiên Sự Nhập Thể đã biến điều đó thành hiện thực. Bởi vì Sự Nhập Thể, và Sự Thăng thiên của Đức Kitô – với tư cách là con người và Thiên Chúa, bản chất con người giờ đây nghỉ ngơi trong Chúa Ba Ngôi. Chúa Giêsu Kitô không trút bỏ bản tính con người khi trở về với Chúa Cha. Bởi vì sự kết hiệp xảy ra trong Ngài – bản tính Thiên Chúa của Ngài kết hiệp với bản tính con người – Ngài đã mang bản tính con người đến nơi mà nó không thể vượt qua được bằng cách khác.
VẬN MỆNH GIA ĐÌNH
Sự sống của Chúa Ba Ngôi là tình yêu vị tha, được tuôn đổ không ngừng cho nhau. Tình yêu này không phải là cảm giác hạnh phúc, mà là niềm vui sâu sắc hơn – loại niềm vui chỉ có thể có được khi tất cả đã được trao cho người mình yêu. Trong các gia đình không hoàn hảo của chúng ta, đó cũng là loại tình yêu mà chúng ta được kêu gọi. Làm sao có thể thấy điều đó trong các gia đình tan vỡ hoặc không hoàn hảo?
Ý nghĩa thần học sâu xa hơn không có nghĩa là chúng ta nên gạt bỏ những hành vi kém cỏi của người khác sang một bên. Điều đó không có nghĩa là chúng ta phải chịu đựng sự lạm dụng từ vợ hoặc chồng, cha mẹ hoặc con cái. Đúng hơn, dù xứng đáng hay không, nó có nghĩa là cuối cùng chúng ta được mời gọi đến một nơi có niềm khao khát thánh hóa người khác.
Trong một số gia đình, điều này ít phức tạp hơn. Mỗi người tương đối khỏe mạnh về thể lý và tinh thần, tất cả đều khá tốt. Tuy nhiên, ngay cả trong một gia đình như vậy cũng vẫn có những thử thách – một đứa con xa rời Giáo Hội khi trưởng thành, một người anh chị em có lối sống khác với lối sống mà họ đã được nuôi dạy, v.v… Bất cứ cách khuyến khích nào cũng phải được thực hiện với tình yêu của Chúa Ba Ngôi trong tâm trí. Bất đồng quan điểm không phải là để thắng trong một cuộc tranh cãi, mà là để giành lấy trái tim. Điều này không có nghĩa là các gia đình sẽ luôn đồng ý. Nhưng nếu các gia đình hoạt động từ nơi tình yêu được rập khuôn theo sự sống của Ba Ngôi Thiên Chúa, quay trở lại với Ngài trong sự yếu đuối của họ, đó là một chặng đường dài.
Đáng buồn thay, có những gia đình mà bức tranh còn phức tạp hơn. Ví dụ, nếu có sự lạm dụng, tình yêu không đòi hỏi bạn phải ở lại. Tuy nhiên, tình yêu không chỉ đòi hỏi lòng thương xót, mà còn đòi hỏi sự công bằng. Cuối cùng công lý là của Thiên Chúa, nhưng một phần của quá trình đó đang tách rời khỏi thành viên lạm dụng của gia đình – không chỉ vì sự chữa lành và an toàn của nạn nhân mà còn vì trách nhiệm và sự chữa lành của người lạm dụng. Một số trong các mối quan hệ này có thể không bao giờ được hàn gắn, nhưng có thể cần thời gian và không gian để hàn gắn ở đời này.
Những người không có gia đình thì sao? Họ cũng được kêu gọi để nghỉ ngơi trong Chúa Ba Ngôi. Có lẽ không ai khác có thể nhận ra sự cần thiết của điều đó hơn những người có gia đình.
Quá dễ dàng để biến gia đình – hình ảnh Chúa Ba Ngôi – trở thành lý tưởng cao cả hơn mà thực tế nó muốn phản ánh. Gia đình không phải là mục đích cuối cùng. Nó chỉ có ý nghĩa là một phần trong hành trình tới Thiên Đàng, nơi tất cả sẽ được hiệp nhất trong Nhiệm Thể Chúa Kitô và sự sống của Chúa Ba Ngôi – mối liên kết bền chặt hơn bất kỳ mối liên kết nào của con người trên trái đất này.
Với niềm hy vọng, chúng ta hãy hướng về Thiên Chúa Ba Ngôi, tin tưởng rằng Ngài sẽ dẫn dắt tất cả chúng ta đến sự kết hiệp sâu sắc hơn với nhau và với Ngài.
MICHELE CHRONISTER
TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ CatholicExchange.com)
