Ta thường hay ảo tưởng về chính mình. Có đôi khi ta cứ ngỡ rằng mình là người quan trọng lắm, như thể mọi thứ trong vũ trụ này phải quy hướng về ta, để ý đến ta. Cả khi buồn lẫn khi vui, lúc thành công cũng như khi thất bại, ta luôn mãi bận tâm đến chuyện người ta sẽ nhìn đến mình, có suy nghĩ về mình, đánh giá mình, hướng ánh mắt về mình. Ta quên mất rằng giữa khoảng không bao la của vũ trụ này, khách quan mà nói, ta chẳng là cái gì to tát cả. So với cái thế giới có hàng tỷ sinh linh, ta còn nhỏ bé hơn cả từ “nhỏ bé”. Thế giới mà ta nghĩ là rộng lớn vô biên này, so với vũ trụ bao là ngoài không gian, cũng chẳng đáng là chi. Bởi thế, sự hiện diện của ta, tiếng nói của ta chỉ hệt như một chấm nhỏ li ti chẳng đáng kể đến, bất chấp ta có tài năng đến đâu, giỏi giang đến đâu, trẻ khoẻ thế nào!
Ta thành công thì sao chứ? Ta sở hữu nhiều vàng bạc châu báu thì sao chứ? Ta nổi tiếng thì sao chứ? Đâu phải tất cả mọi người trên thế giới này đều biết đến ta. Tài sản của ta cũng đâu có vượt quá được các tầng trời. Ta có quyền sai khiến người này, điều khiển người kia, nhưng ta có chuyển đổi được tinh tú không, có khiến mình trường sinh bất tử được không, có làm cho ta trở nên Chúa tể vũ trụ được không? Thành công đến từ những nỗ lực của bản thân là điều đáng vui, đáng trân trọng và ai ai cũng phải cố gắng để đạt được. Nhưng nó không phải là cùng đích của đời ta. Huênh hoang làm gì với những của hư nát ấy! Người ta có thể khen và sợ một người giỏi giang và lắm tiền, nhưng người ta chỉ thực sự yêu mến và nể trọng một người có nhân đức. Người bám vào vật chất thì bất an vì sợ mất nó; còn người có nhân đức thì luôn an vui vì họ có tự do trong lòng. Bởi thế, khi gặp thành công và có trong tay thật nhiều tiền của, ta đừng nên cho rằng mình đã là nhất giữa vũ trụ này. Bởi vì, thật sự có rất nhiều người chẳng bận tâm mấy đến chuyện ta giàu hay nghèo đâu.
Ta tài hoa thì sao chứ? Ta đẹp thì sao chứ? Ta “không được đẹp” thì sao chứ? Có thể có nhiều người ngưỡng mộ vẻ bề ngoài của ta, nhưng cũng có không ít người chẳng xem đó là điều gì quá quan trọng. Nếu ta thực sự đẹp, tự khắc sẽ có người nhìn ta; còn nếu ta tự mang tư tưởng trong đầu là mình đẹp, thì ta chỉ mất giờ để ý đến người khác để biết xem có ai nhìn đến mình, khen mình, thần tượng mình không thôi. Sắc đẹp hay tất cả những thứ khác trên trái đất này đều là cái chóng qua. Tạo Hoá ban cho thì được hưởng, Tạo Hoá lấy đi thì cũng chẳng thể trách gì được Ngài. Níu kéo làm gì một nét đẹp bên ngoài, trong khi nét đẹp bên trong thì lơ là, chẳng để ý. Hiện tại, có thể ta có nhiều người theo đuổi, ta vui vì điều đó. Nhưng vài năm sau, ai quan tâm đến chuyện ta đẹp hay xấu, đang làm gì, sống ra sao nữa đâu. Thay vì đặt mình lên trên người khác, sao ta không hoà mình vào với đồng loại, cố gắng kết dệt nên những tấm chân tình đơn sơ nhưng hoà nhã, bền chặt? Điều đó không giúp ta trở nên tươi trẻ và thoái mái hơn sao?
Ta thất tình thì sao chứ? Ta thất bại thì sao chứ? Ai quan tâm đến nỗi buồn của ta? Bạn bè và người thân có để dành chút thời gian để đỡ nâng và chia sẻ. Họ có thể ngồi nghe ta tâm sự, kể lể, chuyện trò. Họ có thể vì tình yêu mến mà dành cho ta những lời khuyên. Nhưng họ còn có cuộc sống của riêng họ. Họ đâu thể cứ luôn mãi bên ta để “chịu đựng” nỗi buồn gì đó của ta. Ta cho rằng chuyện tình của mình là đẹp nhất trên đời, giờ mất đi thật là tiếc. Nhưng nó chỉ đẹp với ta thôi, chứ cả thế giới này đâu có giờ mà để ý đến. Ta xấu hổ khi gặp thất bại, ta sợ người ta dị nghị, đánh giá mình này kia. Giả như có những dị nghị và đánh giá thật, thì nó cũng chỉ thoáng qua mà thôi. Rồi người ta cũng phải đi làm để mưu sinh kiếm sống, chứ đâu mãi bận tâm đến ta làm gì. Ta đâu có quan trọng đến mức độ luôn được người ta để ý? Có thể hơi phũ phàng, nhưng đó là sự thật, rằng thế giới này có đông người lắm, và chính vì có quá nhiều người cùng hiện hữu, nên hình bóng của ta cũng trở nên mờ nhạt và chẳng đáng gì. Ta không tự lo cho chính mình, thì chẳng có ai lo cho ta được. Ta không tự đứng lên, quên đi quá khứ để đắp xây hạnh phúc cho mình thì cuộc đời của ta cứ mãi vật vờ, chênh vênh mà thôi. Cuộc sống này là của ta. Sự sống này là do Tạo Hoá ban cho ta. Nó trở nên bầu trời quang đãng, hay giông tố bão bùng là do chính ta quyết định, chứ chẳng phải do ai cả.
Hãy thức dậy đi, bớt ảo tưởng đi. Đừng nghĩ mình là cái gì đó to tát. Đừng tưởng và cũng đừng nỗ lực để lấy lòng hết tất cả mọi con người hiện diện trên trái đất này. Họ có tôn sùng ta, có tôn thờ ta, thì cũng không thể biến ta thành Thượng Đế. Cuộc đời này, xem vậy chứ đôi khi cũng phũ phàng lắm. Thật vậy, có thể là ta quan trọng đấy, nhưng ta không quá quan trọng như nhiều khi ta tưởng nghĩ đâu. Rốt cuộc thì cũng chỉ còn lại ta với ta, với nỗi cô đơn của kiếp con người. Chẳng ai vui được niềm vui của ta, chẳng ai buồn được nỗi buồn của ta. Họ chỉ có thể san sẻ chút ít và cảm thông phần nào mà thôi. Chính ta là người phải trải nghiệm tất cả, chịu đựng tất cả và ôm trọn tất cả. Hãy là chính mình và làm chủ chính mình, đừng xây dựng bình an đời mình trên người khác hay bất cứ điều gì hư nát của cuộc đời mau qua. Hãy đi vào lòng mình để cảm nghiệm niềm vui khi thành công, tìm kiếm giải pháp khi bế tắt và múc lấy sức mạnh lúc mệt nhoài. Tìm gặp chính mình cũng chính là tìm thấy hạnh phúc!
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
