Năm đức tin hay năm cánh cửa đức tin
Năm nay 2012, Đức giáo hoàng Benedictô XVI. kêu gọi toàn thể mọi người tín hữu Chúa Kitô dành thời gian suy nghĩ học hỏi về đức tin.
Khắp nơi trong Giáo hội cùng hòa theo nhịp sống đó cùng tổ chức học hỏi, suy nghĩ đào sâu về đức tin. Dẫu vậy có thắc mắc suy tư nêu ra: Năm đức tin hay năm cánh cửa đức tin ?
Thắc mắc này, thiết nghĩ không nhắm chú trọng đến ý nghĩa chữ đen theo kiểu chiết tự gói ghém trong đó, cho bằng nhiều hơn đến ý nghĩa nội dung lời kêu gọi của Đức giáo hoàng về đức tin.
Chúng ta cùng đọc lại thông điệp của ngài nói về điều này nơi thông điệp Porta Fidei từ số 1. đến số 4.
Cánh cửa đức tin
Lời Chúa là nền tảng cho những sinh hoạt của Giáo Hội, cho đời sống đức tin. Vì thế Đức giáo hoàng đã dùng chữ „Cửa“ trong kinh thánh làm câu mở đầu cho thông điệp Porta Fidei nói về năm đức tin: „Khi tới nơi, hai ông tập họp Hội Thánh và kể lại tất cả những gì Thiên Chúa đã cùng làm với hai ông, và việc Người đã mở cửa cho các dân ngoại đón nhận đức tin. „ ( Sách Công vụ Tông đồ 14,27)
“Cánh cửa đức Tin” (x. Cv 14, 27) dẫn vào đời sống kết hiệp với Thiên Chúa, đồng thời mở ra con đường bước vào Giáo hội, vẫn luôn mở rộng cho chúng ta. Chúng ta có thể bước qua ngưỡng cửa đó khi Lời Chúa được loan báo và để cho ơn biến đổi uốn nắn tâm hồn. Bước qua cánh cửa đó là dấn bước vào một cuộc hành trình kéo dài suốt đời.“ ( Porta Fidei số 1.)
Đây là một kiểu dùng chữ so sánh với hình ảnh cụ thể, mà lại chất chứa nội dung sâu sắc cùng thánh thiêng. Kiểu dùng chữ hình ảnh này vừa cụ thể dễ hiểu cùng vừa dễ nhớ.
Ngày xưa Chúa Giêsu cũng hay thường dùng hình ảnh qua những dụ ngôn, như đồng lúa, như bà góa quét nhà tìm đồng bạc đánh mất, như kho tàng chôn trong ruộng…để cắt nghĩa về nước Trời, về đức tin.
Bên trong cánh cửa đó chứa đựng điều gì
„Hành trình này bắt đầu bằng bí tích Rửa Tội (x. Rm 6, 4), nhờ đó chúng ta có thể gọi Thiên Chúa là Cha, và hoàn tất với việc vượt qua cái chết, tiến đến sự sống đời đời, là hoa quả sự phục sinh của Chúa Giêsu, Đấng đã dùng ơn Chúa Thánh Thần mà muốn cho tất cả những ai tin nơi Người đều được thông phần vào vinh quang của Người (x. Ga 17, 22). Tuyên xưng niềm tin nơi Chúa Ba Ngôi – Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần – chính là tin vào một Thiên Chúa duy nhất, Đấng là Tình yêu (x. 1 Ga 4, 8): Chúa Cha, khi đến thời viên mãn, đã sai Con của Người đến cứu độ chúng ta; Chúa Giêsu Kitô đã chuộc tội trần gian trong mầu nhiệm sự chết và phục sinh của Người; Chúa Thánh Thần dẫn dắt Giáo hội qua các thời đại, đang khi mong chờ cuộc quang lâm vinh hiển của Chúa.“ ( Porta Fidei so 1.)
Tình yêu của Thiên Chúa là nội dung kho tàng ẩn chứa bên trong cánh cửa đức tin, như Chúa Giêsu Kitô đã chỉ dạy con người mở cánh cửa tìm đến kho tàng đó.
Đức tin trong dòng đời sống gặp chao đảo
„Trong Bài giảng Thánh lễ khai mạc sứ vụ Giáo hoàng, tôi đã nói: “Toàn thể Giáo hội và các Mục tử trong Giáo hội, cũng như Đức Kitô, phải lên đường để đưa con người ra khỏi sa mạc, đến nơi có sự sống, đến việc làm bạn với Con Thiên Chúa, đến với Đấng ban cho chúng ta sự sống, sự sống dồi dào” [1].
Tuy nhiên, các Kitô hữu lại thường quan tâm nhiều hơn tới những kết quả của sự dấn thân về phương diện xã hội, văn hóa và chính trị, cứ tưởng rằng đức Tin là tiền đề hiển nhiên của đời sống xã hội. Nhưng thực tế cho thấy tiền đề ấy không chỉ không còn được coi là hiển nhiên nữa mà thậm chí còn thường bị phủ nhận. [2].
Trong khi ngày xưa, có thể nhận ra một hệ thống văn hóa thống nhất, được nhiều người chấp nhận, có tham chiếu nội dung đức Tin và những giá trị chịu ảnh hưởng của đức Tin, thì ngày nay, trong các lãnh vực lớn của xã hội có lẽ không còn như vậy nữa, do cuộc khủng hoảng sâu sắc về đức Tin đã ảnh hưởng tới nhiều người.“ ( Porta Fidei số 2.)
Đây là một cách lối nhìn vào thực tế lịch sử đời sống trong xã hội. Cách đây 50 năm, Á Thánh giáo hoàng Gioan XXIII. khi triệu tập Công đồng Vatican II. cũng đã có cảm nhận tương tự như thế, lối sống trong xã hội đã thay đổi nhiều có nhiều mới lạ, nhưng đó không phải là kẻ thù của đức tin. Chính vì thế, Giáo Hội cần phải tìm cách củng cố tìm trở về nguồn đức tin của mình giữa lòng xã hội, để giữ vững bản sắc, căn cước tính của mình.
Tìm trở về nguồn đời sống đức tin
„Chúng ta không thể chấp nhận để muối nhạt đi và ánh sáng bị che khuất (x. Mt 5, 13-16). Con người ngày nay, cũng giống như người phụ nữ Samaria, có thể cũng lại cảm thấy cần phải đến bên giếng nước để lắng nghe Chúa Giêsu, Đấng mời gọi hãy tin vào Người và múc lấy nước hằng sống từ Người trào ra (x. Ga 4, 14).
Chúng ta phải tìm lại niềm vui thích nuôi dưỡng mình bằng Lời Chúa được Giáo hội trung thành truyền lại, và bằng Bánh Hằng Sống, được ban cho để nâng đỡ tất cả những ai làm môn đệ Chúa (x. Ga 6, 51).
Quả thật, giáo huấn của Chúa Giêsu vẫn còn vang dội mạnh mẽ trong thời đại chúng ta: “Các con hãy làm việc không phải để được của ăn hay hư nát, nhưng để được lương thực thường tồn” (Ga 6, 27).
Câu hỏi đã được mọi người nghe Chúa nói đặt ra, cũng là câu hỏi của chúng ta ngày nay: “Chúng tôi phải làm gì để thực hiện những việc Thiên Chúa muốn?” (Ga 6, 28).
Chúng ta biết Chúa Giêsu trả lời ra sao: “Việc Thiên Chúa muốn là: Anh em hãy tin vào Đấng mà Người đã sai đến” (Ga 6, 29). Vậy, tin vào Chúa Giêsu Kitô chính là con đường chắc chắn đạt tới ơn cứu độ.“ ( Porta Fidei số 3.)
Tìm về nguồn củng cố làm tươi trẻ đức tin là về với Lời Chúa và Bí Tích Thánh Thể. Đó là lương thực nuôi dưỡng mang đến sức sống vươn lên cho tâm hồn trong dòng sông đời sống đức tin.
Năm đức tin trong lịch sử đời sống Giáo Hội
„Từ những điều nói trên, tôi quyết định mở một Năm Đức Tin. Năm Đức Tin sẽ bắt đầu từ ngày 11 tháng Mười 2012, nhân kỷ niệm 50 năm khai mạc Công đồng Vatican II, và sẽ kết thúc vào ngày đại lễ Chúa Kitô Vua Vũ Trụ, 24 tháng Mười Một 2013. Ngày 11 tháng Mười 2012, cũng sẽ diễn ra lễ kỷ niệm 20 năm xuất bản Sách Giáo Lý Hội Thánh Công giáo, được vị Tiền nhiệm của tôi, Đức Chân phước Giáo hoàng Gioan Phaolô II [3] ban hành, với mục đích trình bày cho mọi tín hữu sức mạnh và vẻ đẹp của đức Tin.
Văn kiện này là thành quả đích thực của Công đồng Vatican II. Thượng Hội đồng Giám mục khóa họp ngoại thường năm 1985 đã mong ước văn kiện này được sử dụng trong việc dạy giáo lý [4]; và toàn thể hàng Giám mục của Giáo hội Công giáo đã cộng tác thực hiện văn kiện này. Chính tôi cũng đã triệu tập Đại hội toàn thể Thượng Hội đồng Giám mục vào tháng Mười năm 2012 về đề tài Tân Phúc âm hóa để thông truyền đức Tin Kitô giáo. Đây sẽ là một cơ hội thuận lợi để đưa toàn Giáo hội bước vào một giai đoạn suy tư đặc biệt và tái khám phá đức Tin.
Đây không phải lần đầu tiên Giáo hội được kêu gọi cử hành Năm Đức Tin. Vị Tiền nhiệm đáng kính của tôi, Tôi tớ Chúa Phaolô VI cũng đã ấn định Năm Đức Tin tương tự vào năm 1967, để kỷ niệm cuộc tử đạo của hai Thánh Tông đồ Phêrô và Phaolô, nhân 1900 năm cuộc làm chứng cao cả của các ngài. Đức cố giáo hoàng đã nghĩ đến việc kỷ niệm này là một thời điểm long trọng để toàn thể Giáo hội chính thức và chân thành “tuyên xưng cùng một đức Tin”; ngoài ra, ngài mong muốn đức Tin được củng cố “về phương diện cá nhân cũng như tập thể, có tự do và ý thức, nơi nội tâm cũng như bên ngoài, khiêm tốn và chân thành” [5].
Ngài tin rằng bằng cách này toàn thể Giáo hội sẽ “ý thức rõ rệt hơn về đức Tin của mình, để làm tươi mới đức Tin, thanh luyện, củng cố và tuyên xưng đức Tin” [6]. Những xáo trộn lớn diễn ra trong Năm Đức Tin ấy càng cho thấy rõ cần phải có một cuộc cử hành như thế. Năm Đức Tin ấy đã kết thúc với Bản Tuyên xưng Đức Tin của Dân Chúa [7], cho thấy có biết bao nội dung cốt yếu từ các thế kỷ qua, vốn là gia sản của mọi tín hữu, cần phải được củng cố, hiểu biết và ngày càng đào sâu hơn, để đưa ra chứng từ phù hợp với hoàn cảnh lịch sử đã khác xưa.“ ( số 4.)
Đức tin vào Thiên Chúa là một hành trình trong suốt cả đời sống, xuyên suốt lịch sử của Giáo Hội. Thời gian năm Đức tin được mở ra là chặng dừng chân suy nghĩ tìm hiểu sâu xa hơn về đức tin, nhất là cung cách sống thực hành đức tin vào Thiên Chúa trong thời đại có nhiều biến chuyển thay đổi trong xã hội.
****************
Như con người chúng ta cũng thường mở cánh cửa nhà, cửa phòng, để thu dọn sắp đặt lại đồ đạc, lau chùi vật dụng trong căn nhà, căn phòng cho sạch sẽ cùng thứ tự, hay cho không khí mới tươi mát thổi vào.
Cũng vậy, mở cánh cửa đức tin là hướng tâm hồn suy nghĩ về Thiên Chúa, Đấng mình tin suốt đời sống làm người.
Mở cánh cửa đức tin để khám phá tìm hiểu những gì tin, mà chưa hiểu ra bằng con mắt lòng yêu mến.
Mở cánh cửa đức tin muốn kín múc nguồn nước tươi mát từ nơi Thiên Chúa cho niềm hy vọng không bị khô héo chìm xuống trong đời sống.
Năm đức tin 2012 – 2013
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long
