“Phúc thay những người không thấy mà tin!” (Ga 20:29).
Có lẽ Thánh Thomas tông đồ đã “chết tên” với ấn tượng này: mọi người nhớ đến ông vì tính đa nghi khi nghe các bạn hào hứng kể rằng đã gặp Chúa phục sinh (Ga 20:25), nhưng chúng ta thường bỏ qua việc ông đã sẵn sàng chết vì Thầy Giêsu (Ga 11:16), và rồi về sau ông đã chịu tử đạo.
Thật vậy, Thánh Thomas chưa tin vì chưa thấy, và thấy rồi thì ông tuyên xưng: “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con!” (Ga 20:28). Hơn nữa, sự hoài nghi của ông thực sự hoàn tất kế hoạch của Thiên Chúa. Thánh Grêgôriô Cả viết: “Bạn có tin rằng như vậy có là ngẫu nhiên mà môn đệ này vắng mặt hôm đó, rồi sau đó ông hiện diện và đã tin? Không là ngẫu nhiên, mà là sự quan phòng của Thiên Chúa. Theo cách nhiệm mầu, Lòng Thương Xót của Thiên Chúa sắp xếp để người môn đệ không tin này được chạm vào các vết thương của Thầy Giêsu để được chữa lành vết thương hoài nghi. Sự hoài nghi của Thánh Thomas có ích lợi nhiều cho đức tin của chúng ta. Khi ông chạm vào Đức Kitô và vượt qua nỗi hoài nghi, mọi mối nghi ngờ khác cũng không còn, và đức tin của chúng ta được thêm vững mạnh. Người môn đệ này đã hoài nghi, rồi được chạm vào vết thương của Đức Kitô, trở nên nhân chứng về Chúa phục sinh”.
Hoài nghi không là tội khi nó đưa chúng ta tới niềm tin lớn lao hơn; sự đấu tranh chân thành với sự thật có thể là kết quả của niềm tin mạnh mẽ hơn và chín muồi hơn. Sự hoài nghi sẵn sàng tin cho phép Thiên Chúa thực hiện những điều vĩ đại. Chúng ta thấy điều này trong trường hợp của Thánh Bartôlômêô, cũng gọi là Nathanael. Khi Thánh Philipphê nói với ông về Chúa Giêsu thành Nazaret là Đấng được tiên báo, Bartôlômêô đã không tin và nói: “Từ Nazaret, làm sao có cái gì hay được?” (Ga 1:46). Nhưng khi gặp Đức Giêsu, Bartôlômêô đã phải tâm phục khẩu phục ngay lập tức.
Tuy nhiên, việc nhận biết Đức Giêsu là Thiên Chúa không làm cho chúng ta miễn nhiễm với những cơn khủng hoảng đức tin. Thánh Jane Frances de Chantal đã khổ sở vì hoài nghi thường xuyên và bị cám dỗ đối nghịch với đức tin vào cuối đời, nhưng bà vẫn kiên vững giữ đức tin; Thánh Thérèse de Lisieux cũng bị cám dỗ hoài nghi, những lúc bị cám dỗ không tin thì bà hét lên: “Tôi tin!”.
Đức tin là tặng phẩm từ Thiên Chúa, nhưng cũng là sự chọn lựa của chúng ta – khi chúng ta quyết định tin và hành động, mặc dù có vẻ khó khăn hoặc không thể (hoặc chỉ như các từ ngữ vô nghĩa khác), nếu chúng ta vẫn vững tin là chúng ta làm vinh danh Thiên Chúa.
Những người thánh thiện có thể trải nghiệm về sự hoài nghi, bởi vì họ cảm thấy ý nghĩa sâu xa về sự hiện hữu của Thiên Chúa trong quá khứ, không được Ngài an ủi là đau khổ lắm. Thánh Padre Pio mô tả sự đau khổ tâm linh của ngài trong một lá thư gởi cho một người bạn linh mục: “Sự báng bổ không ngừng xâm chiếm tôi, rất thường xuyên là các ý tưởng sai lầm, bất trung và bất tín. Tôi cảm thấy linh hồn bị đâm thâu trong mọi lúc; điều đó giết tôi… Đức tin của tôi chỉ được ủng hộ bằng nỗ lực không ngừng chống lại mọi cách thuyết phục của loài người. Đức tin của tôi chỉ là hoa trái của sự nỗ lực không ngừng của chính mình. Trong những thứ đó không là điều xảy ra vài lần mỗi ngày, mà là liên tục…”.
Con đường nên thánh thường gập ghềnh, nhiều khi thiếu dấu hiệu cho chúng ta biết hướng đi đúng, nhưng Thiên Chúa luôn ở với chúng ta trên hành trình đó, giúp chúng ta từng bước. Ngải sẽ làm phép lạ khi cần, nhưng Ngài thường dùng người khác để giúp chúng ta – mọi thứ là để trắc nghiệm đức tin của chúng ta đặt vào Ngài.
Năm 1237, vài ngày sau khi đắm tàu ở Địa Trung Hải, gần Thánh Địa, Chân phước Jordan Saxony hiện ra trong giấc mơ với một tu sĩ trẻ Dòng Camêlô, người hoài nghi về ơn gọi của mình, và xác định: “Đừng sợ, hỡi người anh em. Những người phục vụ Đức Kitô tới cùng sẽ được cứu độ”. Sự kiên trì là điều cần thiết, nhưng lại không dễ dàng.
Thánh Ambrôsiô, giám mục Milan, có người chị em cố gắng nên thánh, nhưng khổ sở vì hoài nghi đối nghịch với đức tin. Người chị em này xin lời khuyên để vượt qua cám dỗ hoài nghi, Thánh Ambrôsiô viết: “Mỗi sáng và mỗi đêm hãy sốt sắng đọc Kinh Tin Kính, khi cơn cám dỗ đến, lại đọc Kinh Tin Kính, và sẽ dễ dàng vượt qua cám dỗ”. Người chị em đó đã làm theo và được trợ lực nhiều.
Đức tin không chỉ là cảm giác chúng ta có; mà còn là quyết định của chúng ta. Khi chúng ta quyết định tin vào Thiên Chúa, Ngài sẽ ban cho chúng ta các phương tiện không chỉ để duy trì đức tin, mà còn làm cho đức tin sâu sắc và mạnh mẽ hơn.
Giáo lý Công giáo (số 2088) nói: “Ðiều răn thứ nhất buộc chúng ta nuôi dưỡng và giữ gìn đức tin cách cẩn trọng; đồng thời loại bỏ tất cả những gì nghịch cùng đức tin. Có nhiều tội nghịch cùng đức tin. Cố tình hoài nghi trong lãnh vực đức tin là tội xem thường hay không nhìn nhận là chân thật những điều Thiên Chúa mặc khải và Hội Thánh dạy phải tin. Tội vô tình hoài nghi là do dự không tin, không cố gắng vượt qua những vấn nạn đức tin hay khủng hoảng trước bóng tối của đức tin. Nếu cố chấp, hoài nghi sẽ làm cho tâm trí nên mù quáng”.
Thánh Boniface nói: “Trên hành trình vượt biển trần gian, Giáo Hội như con tàu lớn bị những con sóng khác nhau vỗ vào. Nhiệm vụ của chúng ta không là bỏ mặc con tàu mà là giữ cho con tàu cân bằng”. Thánh Augustinô nói: “Đức tin mở cánh cửa của sự hiểu biết; sự không tin đóng cánh cửa đó”.
Thánh Alphonsus Liguori nói: “Đức tin là nền tảng của đức mến, đức mến xây dựng trên đức tin. Nhưng đức mến đưa đức tin tới sự hoàn hảo. Càng yêu mến Thiên Chúa thì chúng ta càng tin vào Ngài”. Do đó, nếu chúng ta gặp khó khăn trong việc tin vào Thiên Chúa, chúng ta rất cần yêu mến Ngài – bằng cách làm việc thiện, giúp đỡ người mà chúng ta không thích, thi hành đức ái nhân danh Đức Giêsu Kitô.
Hãy nhớ rằng Thiên Chúa luôn ở với bạn. Khi Thánh Catarina Siena chịu khô khan về tâm linh và chịu cám dỗ trong một thời gian dài, đến nỗi bà đã phải thốt lên: “Lạy Chúa, Ngài ở đâu? Con có những ý tưởng và cảm giác khủng khiếp quá”. Bà nghe tiếng Chúa nói: “Catarina, Ta luôn ở trong lòng con. Chính Ta ban cho con lòng can đảm và sức mạnh để sống hằng ngày”. Thiên Chúa luôn ở với Thánh Catarina, Ngài cũng luôn ở với bạn nếu bạn thực sự tìm kiếm Ngài.
JOSEPH M. ESPER
TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ CatholicExchange.com)
